'Regionale handelsakkoorden kunnen armoede doen toenemen'
Stefania Bianchi
01 april 2004
De geplande regionale handelsakkoorden tussen de Europese Unie en de ACP-landen kunnen bestaande armoedebestrijdingprogramma's ondermijnen. Dat stelt een rapport van de Europese ngo Eurostep en vijf partners uit ACP-landen. Het zou bijna alleen de EU zijn die de vruchten van de akkoorden plukt.
De onderhandelingen over de regionale handelsakkoorden of EPA’s begonnen in 2002 in Brussel en zouden tegen december 2007 rond moeten zijn, zodat de akkoorden tussen 2008 en 2020 actief worden en alle bestaande overeenkomsten vervangen. Het is de bedoeling zoveel mogelijk van de bestaande handelsbarrières tussen de EU en de ACP-landen weg te werken. De eerste gesprekkenronde over markttoegang, handel, diensten en ontwikkeling leidde niet tot beslissingen. Maar in oktober vorig jaar startten nieuwe regionale onderhandelingen tussen de EU en Centraal- en West-Afrika, en in februari dit jaar met landen uit het oosten en het zuiden van Afrika.
Eurostep werpt om te beginnen op dat de akkoorden niet noodzakelijk in de lijn zullen liggen van wat de Wereldhandelsorganisatie verstaat onder wederkerige vrijhandel, omdat die definities momenteel herbekeken worden.
De Europese Commissie beweert dat de akkoorden voor beide kanten voordelen opleveren. Op basis van ervaringen van mensen in Benin, Kameroen, de Dominicaanse Republiek, Ghana en Jamaica betwijfelt Eurostep dat. De ngo publiceerde op 31 maart een rapport om haar beweringen te staven.
De export van de EU naar de 77 ACP-landen zal wel in de hand worden gewerkt, maar in de omgekeerde richting is dat veel minder het geval, stelt Eurostep. De onderhandelingen richten zich immers vooral op het wegnemen van importtarieven, terwijl ACP-landen vooral door andere barrières problemen hebben om hun producten op de Europese markt kwijt te raken. Ze hebben last van de ingewikkelde regelgeving en de dure certificeringen die nodig zijn om hun lokale producten naar Europa te exporteren. Over dit soort dingen wordt tijdens de onderhandelingen amper gerept, klaagt de ngo.
Een bijkomend probleem is dat de overvloed aan Europese producten de lokale economie in de ACP-landen zal overdonderden, waarschuwt Eurostep. Het opengooien van onze markten voor de EU zou de laatste druppel zijn die de emmer doet overlopen, zegt Aubrey Taylor, de voorzitter van de Jamaicaanse federatie van zuivelproducenten. Onze eigen boeren zouden totaal van de markt worden geprijsd, zegt hij in het rapport. Door het wegvallen van de douane-inkomsten verliezen de ACP-landen ook een enorme inkomstenbron, die anders kan dienen voor de sociale sector.
EPA Watch, een ngo-initiatief dat speciaal voor de EPA-onderhandelingen in het leven werd geroepen, bracht een afzonderlijk rapport uit. Daarin staat dat de EU de bestaande overeenkomsten voor verbeterde hulp moet herzien, zodat die aandacht besteden aan de handelsbelemmeringen waarop producenten van basisproducten stuiten.