Rusland aast op Kirgizische vliegvelden

De onderhandelingen leiden tot bezorgdheid in sommige kringen in Bisjkek, vanwege de potentiële risico’s voor de soevereiniteit van Kirgizië. Maar gezien de corruptie, het slechte bestuur en de afgelegen locatie heeft het Centraal-Aziatische land weinig andere opties.

Rosneft heeft zijn pijlen gericht op het bedrijf Manas International Airport, dat vernoemd is naar het grootste vliegveld dat het bezit. Behalve Manas, een enorme luchthaven bij Bisjkek, is het bedrijf eigenaar van tien kleinere vliegvelden die in de meeste gevallen niet meer in gebruik zijn.

Manas International Airport was bijna dertien jaar lang een belangrijke Amerikaanse militaire basis, maar de Amerikanen vertrekken in juli. Zonder de inkomsten van de Amerikanen, zeggen Kirgizische functionarissen, belandt het bedrijf in de rode cijfers. Manas is voor 79 procent in handen van de staat.

In februari tekende Igor Sechin, baas van Rosneft en bondgenoot van de Russische president Vladimir Poetin – een bindend momorandum met de Kirgizische vicepremier Djoomart Otorbaev (nu premier), over de intenties van Rosneft om minstens 51 procent van de aandelen van Manas te kopen.

In dat memorandum belooft Rosneft een miljard dollar te betalen voor de aandelen en het creëren van een “internationaal logistiek knooppunt.” In een ander document spreekt Rosneft de intentie uit 50 procent van de brandstofdistributie op vliegveld Osh, het tweede vliegveld van Kirgizië, te kopen. Ook wil het Bishkek Oil Company overnemen, een privaat bedrijf dat een netwerk van tankstations in Bisjkek bezit.

De plaatsvervangend bestuursvoorzitter van Manas, Dair Tokobaev, geeft toe dat de financiële vooruitzichten slecht zijn als er geen nieuwe inkomsten worden gevonden na het vertrek van de Amerikaanse basis. “We hebben veel problemen. Er is een investeerder nodig.”

Uitverkoop

Sinds 2010, toen de Kirgizische regering erop aan begon te dringen dat de Amerikanen moesten vertrekken, speelt het idee om van Manas een knooppunt te maken voor burgerluchtvaart en vrachtvliegtuigen in Azië. In de Nationale Strategie voor Duurzame Ontwikkeling heeft reconstructie en modernisering van de vliegvelden en de aanleg van een transportknooppunt in het land hoge prioriteit.

In een tv-interview eind vorige maand zei de Kirgizische president Almazbek Atambajev dat hij achter de Russische plannen staat omdat het land in feite weinig keuze heeft.

In een tv-interview eind vorige maand zei de Kirgizische president Almazbek Atambajev dat hij achter de Russische plannen staat omdat het land in feite weinig keuze heeft. Goedkope brandstof is noodzakelijk om de luchthaven te ontwikkelen en alleen Rosneft kan daarvoor zorgen, zei hij.

In de afgelopen jaren kochten Russische staatsbedrijven meer belangrijke Kirgizische bedrijven op. In december nam het Russische staatsgasbedrijf Gazprom de noodlijdende netwerkbeheerder Kyrgyzgaz over voor een symbolisch bedrag van 1 dollar. Gazprom beloofde 600 miljoen dollar te investeren in het gasnetwerk van Kyrgyzgaz en nam ook een schuld van 38 miljoen dollar over. Twee andere Russisch staatsbedrijven, RusHydro en Inter RAO, investeren in waterkrachtcentrales in Kirgizië.

Dergelijke activiteiten worden door sommige deskundigen in Bisjkek met lede ogen aangezien. Dat Rusland aanzienlijke invloed heeft in het land, was al duidelijk. Kirgizische migranten in Rusland verdienen een equivalent van ongeveer een derde van het Kirgizische bruto nationaal product en er zijn veel Russische troepen gestationeerd in het Centraal-Aziatische land.

Maar de gestage uitverkoop van Kirgizische bedrijven maakt het veel moeilijker voor Kirgizië om een onafhankelijke koers te varen. Kirgizië heeft buitenlandse investeringen nodig, zegt analist Marat Kazakpaev uit Bisjkek, maar het moet proberen private investeerders aan te trekken. Hij denkt dat Rusland met de recente aankopen zijn geopolitieke invloed in de regio wil uitbreiden. “Het feit dat Rosneft een staatsbedrijf is, plaatst dit memorandum in een politieke context. Het gaat hier niet om zaken, maar om politiek”, zegt Kazakpaev. Kirgizië heeft echter een reputatie van corruptie en politieke instabiliteit, wat potentiële westerse investeerders afschrikt.

“Laten we het eerlijk erkennen, als er investeringen komen, dan komen ze uit Rusland. Ze zullen niet uit het Westen komen”, zei econoom Meimanbek Abdildaev onlangs in een radio-interview. De interesse van Rosneft in Manas kan volgens hem gezien worden als een voorloper van het toetreden van Kirgizië tot de door Rusland geleide douane-unie.