Politiegeweld lost dramatische situatie op Griekse eilanden niet op

Nieuws

Vluchtelingenprotest op het eiland Samos hardhandig onderdrukt

Politiegeweld lost dramatische situatie op Griekse eilanden niet op

Politiegeweld lost dramatische situatie op Griekse eilanden niet op
Politiegeweld lost dramatische situatie op Griekse eilanden niet op

De situatie van de vluchtelingen in Griekenland blijft voor onrust zorgen. Vorige zaterdag kwam het tot een betoging op het eiland Samos van vluchtelingen die de ellendige levenscondities in het kamp en de eindeloos aanslepende asielprocedures wilden aanklagen. De politie maakte met geweld een einde aan hun actie. Maar het ziet er niet naar uit dat de onderliggende redenen voor hun ongenoegen snel een oplossing zullen krijgen.

© Toon Lambrechts

De schrik zit er nog goed in na de uit de hand gelopen betoging van vrijdag. Geen van de vluchtelingen die erbij was wil spreken, de vrees voor repercussies is te groot. Maar onder voorwaarde van anonimiteit wil een van de vrijwilligers die erbij was die dag wel getuigen. ‘In de ochtend verzamelde een groep van zo’n 100 mensen zich aan het kamp om af te zakken naar het stadscentrum om zich te laten horen. Maar halverwege werd de groep tegengehouden door de politie. Daar is het serieus mis gegaan. De agenten hebben hen onmiddellijk met harde hand teruggedreven naar het kamp, zonder dat er sprake was van enige provocatie. Een aantal mensen hebben behoorlijk wat klappen gekregen, en voor de eerste keer op Samos heeft de politie traangas gebruikt.’

Het was niet de eerste keer dat vluchtelingen betoogden tegen de leefomstandigheden in het vluchtelingenkamp op Samos, dat net buiten het centrum van de stad Vathi ligt. Maar nooit eerder escaleerde de situatie zoals vorig weekend. ‘Ik kan alleen maar raden waarom het zo uit de hand gelopen is. Een mogelijke reden is dat het zondag verkiezingen waren, en dat de autoriteiten wilden tonen dat ze de situatie de baas zijn. Ook is het toeristisch seizoen van start gegaan, en het lijkt erop dat de politie koste wat kost de vluchtelingen uit het stadscentrum wil weren, zeker in grote groep. De aanwezige pers, en wij — ngo-werkers — werden meegenomen naar het politiebureau. Ter controle volgens hen, maar naar mijn mening om te verhinderen dat er over de betoging gerapporteerd zou worden.’

Afrikanen achterin de rij

‘Wat ik hoor van Afrikanen is dat hun asielprocedure beduidend langer duurt dan bijvoorbeeld het geval is voor mensen uit Syrië’

De groep betogers bestond voor het grootste deel uit vluchtelingen afkomstig van verschillende Afrikaanse landen. Dat heeft een reden. In tegenstelling tot mensen die uit landen als Syrië en Irak komen, worden mensen uit Afrika vaak gezien als opportunisten, niet als echte vluchtelingen. Hun registratie en asielaanvraag belanden vaak ergens onderaan de stapel. ‘Wat ik hoor van deze mensen is dat hun asielprocedure beduidend langer duurt dan bijvoorbeeld het geval is voor mensen uit Syrië. Zelfs de eerste stap – simpelweg registreren – vraagt soms maanden tijd, met als resultaat dat mensen vast komen te zitten op het eiland zonder enig perspectief. En natuurlijk zorgen de miserabele levenscondities in het kamp evengoed voor veel ongenoegen.’

De condities in het kamp op Samos blijven er op achteruit gaan, net als op Lesbos en Chios overigens. Het kamp net buiten Vathi is bedoeld voor 650 personen, maar vandaag zitten er zo’n 4000 mensen vast, waaronder veel families met kinderen. Door de enorme overbezetting is de helft van de vluchtelingen gedwongen om in de velden omheen het kamp te kamperen. Daarmee heeft ook Samos nu een eigen jungle, de zoveelste in Europa.

Betoging op het eiland Samos

‘De mensen die hun tenten buiten het kamp hebben opgezet, zijn verstoken van toegang tot sanitair en elektriciteit. De hygiënische omstandigheden zijn afschuwelijk, afval wordt niet opgehaald. Bovendien is er geen enkele vorm van veiligheid, wat zeker voor vrouwen een groot risico vormt. Nu het zomer is, zien we dat ongedierte en schurft weer de kop opsteken.’

Slap excuus na drie jaar

Dat de situatie op Samos en de andere Egeïsche eilanden zo belabberd blijft is moeilijk te verantwoorden. Het excuus dat het om een noodsituatie gaat klinkt hol na drie jaar. ‘De deal tussen de EU en Turkije heeft van de eilanden regelrechte vluchtelingenkampen gemaakt, iets waarop de infrastructuur niet voorzien is. Tegelijk duren asielprocedures tergend lang, vooral door een gebrek aan bekwaamheid en capaciteit bij de bevoegde overheidsdiensten. Dat maakt dat mensen hier niet weg kunnen.’

Hoe het verder moet is onduidelijk. De overbezetting van het kamp is dusdanig uit de hand gelopen dat eenvoudige oplossingen niet voorhanden zijn. Tegelijk blijven er ook nog steeds nieuwe mensen aankomen op Samos en de andere eilanden voor de Turkse kust. De plannen om een nieuw kamp te bouwen met een grotere capaciteit zijn nog maar eens verschoven tot het najaar. Het ziet er dus naar uit dat ondanks het politiegeweld meer spanningen verwacht mogen worden.