Steekproeven vinden PFAS in Belgisch brood

De twee organisaties analyseerden 66 graanproducten uit 16 Europese landen, waaronder ontbijtgranen, koekjes, pasta, croissants, brood en bloem. In 54 van de stalen (82%) werd TFA teruggevonden, een afbraakproduct van onder meer PFAS-houdende pesticiden en drijfgassen.

De voedselautoriteiten sporen TFA in voedingsmiddelen niet op, dus de steekproef is de eerste analyse op EU-niveau, zeggen BBL en PAN Europa. Wel was er al gelijkaardig onderzoek rond Europese wijnen en drinkwater, en ook daar werd de stof ontdekt.

Volkoren vol PFAS

Van de vier Belgische graanproducten die werden getest, staan er drie in de top 10 van zwaarst besmette stalen van de hele steekproef. Een volkorenbrood noteerde een TFA-concentratie van 340 microgram per kilogram (µg/kg), een kramiekbrood 280 µg/kg en een Breughelbrood 160 µg/kg. Het Europese gemiddelde van de geteste stalen ligt op 78,9 µg/kg.

‘Het is onaanvaardbaar dat deze stoffen op onze velden worden gespoten, terwijl ze onze bodem, water, natuur en voedsel vervuilen en de biodiversiteit en gezondheid schaden’, zegt Kristine De Schamphelaere, beleidsmedewerker bij PAN Europe. ‘Ze zijn niet alleen toxisch, maar ook nauwelijks afbreekbaar. En we zitten nog altijd opgescheept met de toxische erfenis van DDT, volgens Time Magazine een van de ‘50 slechtste uitvindingen’. Wanneer trekken we hier lessen uit en draaien we de kraan dicht?’

Pesticiden

TFA zijn afbraakproducten van onder meer PFAS-houdende pesticiden en F-gassen, gebruikt in koelsystemen en airco’s. Deze stof breekt bijna niet af in de natuur, verplaatst zich gemakkelijk in de bodem en het water, en is potentieel schadelijk voor de vruchtbaarheid. Onderzoeken uit de industriesector zelf koppelen blootstelling aan TFA ook aan verminderde spermakwaliteit en aantasting van de schildklier, lever en bepaalde immuunfuncties.

Er is nog geen officiële norm voor TFA in voedingsproducten. Vlaanderen hanteert wel een advieswaarde voor drinkwater van 15,6 µg/l. Wallonië is een pak voorzichtiger met 2,2 µg/l.

‘Burgers worden blootgesteld aan TFA op allerlei manieren; zelfs bij ons ontbijt krijgen we ongewild PFAS binnen’, zegt Heleen De Smet van Bond Beter Leefmilieu. ‘We verwachten dat minister Crucke voortgang maakt met een nationaal uitfaseringsplan. Op Vlaams niveau kan minister Brouns al een verbod op pesticiden met PFAS doorvoeren.’