Treedt het klimaatakkoord van Parijs in werking zonder de EU?

Op 22 april ondertekende de EU in New York samen met 176 andere landen het klimaatakkoord waartoe in december vorig jaar tijdens de COP21-top in Parijs werd besloten.

Pas nadat 55 van de 195 lidstaten van de VN, en goed voor 55 procent van de totale uitstoot aan broeikasgassen, de ratificatie hebben ondertekend, zal het akkoord ook in werking treden. Veel Europese ministers vrezen dat de EU niet tot die 55 VN-lidstaten zal behoren en een achterstand zal opbouwen op het vlak van hernieuwbare energie.

Voorstellen

Afgelopen week legde de Europese Commissie haar voorstellen op tafel over hoe de verschillende lidstaten moeten samenwerken om de doelstellingen van het klimaatakkoord te halen. Die voorstellen liggen nu bij het Europees Parlement en de Raad te wachten op hun goedkeuring.

‘De voorstellen tonen onze voortdurende inzet om de globale overgang naar groene energie te leiden en een moderne, duurzame en meer klimaatvriendelijke economie te creëren. Ik heb er vertrouwen in dat het Europese Parlement, de Raad en de lidstaten de ratificatieprocedures meteen zullen toepassen’, stelt Europees Commissaris voor Klimaatactie en Energie Miguel Arias Cañete.

Vertraagde ratificatie

Daar heeft niet iedereen vertrouwen in. Pas als alle 28 lidstaten de ratificatie hebben ondertekend, kan het Parlement het voorstel op zijn beurt goedkeuren. In sommige landen, zoals Nederland, moeten er wijzigingen in de grondwet worden doorgevoerd vooraleer het klimaatakkoord volledig in werking kan worden gesteld.

Pas als alle 28 lidstaten de ratificatie hebben ondertekend, kan het Parlement het voorstel goedkeuren.

Polen, Slovakije en Tsjechië zijn dan weer afhankelijk van fossiele brandstoffen. Zij verklaarden dat ze de voorstellen van de Europese Commissie alleen zullen ratificeren als de nationale inspanningen om de broeikasgassen met slechts 40 procent te verlagen, kunnen worden verlengd.  

Enkele EU landen hebben de voorstellen van de Europese Commissie al geratificeerd, namelijk Hongarije, Frankrijk en Noorwegen. Andere landen die al tekenden zijn Barbados, Belize, Fiji, Grenada, de Malediven, de Marshalleilanden, Mauritius, Nauru, Palau, Palestina, Saint Kitts en Nevis, Saint Lucia, Samoa, Somalië en Tuvalu. Velen onder hen zijn eilandnaties die erg kwetsbaar zijn voor de klimaatveranderingen.

Concrete daden

‘COP21 was een historisch moment in de strijd tegen klimaatverandering. Maar er zijn genoeg speeches gegeven, het is nu tijd voor concrete daden’, aldus Gilles Pargneaux, ondervoorzitter van de Commissie milieubeheer, volksgezondheid en voedselveiligheid in het Europese Parlement.

‘Er zijn genoeg speeches gegeven, het is nu tijd voor concrete daden.’

Het akkoord heeft als belangrijkste doelstelling om de stijging van de globale temperatuur onder 2°C te houden en inspanningen te leveren om die stijging te beperken tot 1,5 °C. In 2035 moet daarom de globale CO2-uitstoot nul zijn, maar ontwikkelde landen moeten dat doel al vóór dat jaar bereikt hebben. Binnen vijf maanden zal in Marrakesh de volgende klimaatconferentie worden gehouden en het is cruciaal dat de regeringen daar resultaten tonen.

Vorige maand kondigde de Europese Commissie echter aan dat haar doel om de CO2-uitstoot voor 2030 40 procent te verminderen nog steeds van toepassing is en pas in 2023 zal worden herzien. Maar om de doelstellingen van het klimaatakkoord te halen, moet de EU dringend haar eigen doelen bijstellen. De 28 lidstaten vertegenwoordigen samen immers 12,1 procent van de globale CO2-uitstoot.

Economische groei

Jarenlang gebruikte de EU als excuus dat het niet alleen wilde handelen, maar ondertussen hebben zowel China, Costa Rica als Marokko al meer voor het klimaat gedaan. Europa heeft zo haar leiderspositie in de hernieuwbare energiesector verloren, terwijl het afgelopen jaar ontwikkelingslanden de grootste investeerders werden. De EU kan volgens critici veel leren van landen in het Zuiden, die meteen actie ondernemen om de doelstellingen te halen, zonder eerst lange discussies te voeren.

Voor de Europese bedrijfswereld zijn investeringen in hernieuwbare energie een goede zaak. Het is bewezen dat de reductie van de uitstoot van broeikasgassen hand in hand gaat met economische groei. ‘Klimaatverandering is niet alleen de strijd, maar ook de opportuniteit van de eeuw’, verklaart Pargneaux, ‘de energiesector speelt een sleutelrol om de langverwachte economische paradigmashift teweeg te brengen.’

‘De vraag is of de Europese Unie bij de economische winnaars van een nieuwe gedecarboniseerde wereld wil horen’, vraagt Hans-Josef Fell, voorzitter van de Energy Watch Group, zich af.