Trendrapport 11.11.11: ‘De meest fundamentele crisis is het crisisbeleid’

Een gezondheidscrisis, het klimaat in nood, economische instabiliteit: opeenvolgende problemen vagen de vooruitgang van de afgelopen decennia in sneltempo van tafel. ‘Hoe langer deze crisissen vrij spel krijgen, hoe hoger de prijs oploopt’, zegt koepelorganisatie 11.11.11 in het zopas gelanceerde trendrapport 2022.

‘Als het brandt, moet je blussen. Dat betwist niemand, maar de focus op de eigen achtertuin maakt problemen alleen maar groter’, zegt 11.11.11-directeur Els Hertogen. Volgens de organisatie slepen we ons niet alleen van crisis naar crisis, maar geven we de crisis ook vrij spel omdat politici er niet in slagen om problemen bij de wortels aan te pakken.

‘De prijs loopt dan hoog op, in geld en in mensenlevens’, zegt Hertogen. Wereldwijd staat de teller bijvoorbeeld al op bijna 700 miljoen mensen die in extreme armoede leven. Zowel in hoge- als in lage-inkomenslanden is het verschil tussen arm en rijk in dertig jaar nooit zo groot geweest als nu.

Gewone mensen zijn de dupe

‘De meest fundamentele crisis is eigenlijk die van het gebrekkige politieke crisisbeleid’, zegt Hertogen. ‘Onze gevaarlijke afhankelijkheid van fossiele brandstoffen, de steeds instabielere klimaattoestand en de nood aan internationale oplossingen kondigen zich al lang aan. Het politieke onvermogen in ons land om het systeem te veranderen werkt averechts. Gewone mensen zijn keer op keer de dupe.’

Volgens de analyse van 11.11.11 trappen beleidsmakers telkens in dezelfde val van de navelstaarderij. ‘Denk aan de vaccinatieongelijkheid en de lapmiddelen waarmee nu ook de energiecrisis wordt aangepakt. Samenwerken en investeren in een betere wereld is geen idealisme, het is een noodzaak. Ons lot is onlosmakelijk verbonden met elkaar.’

‘Zolang we de systeemfouten negeren, hollen we van crisis naar crisis.’

Het rapport, geschreven door de experts van 11.11.11, stelt ook dat Europese beleidsmakers solidariteit selectief toepassen. ‘Terwijl de grenzen wijd opengingen voor Oekraïners, werden vluchtelingen met een andere nationaliteit en vooral met een andere huidskleur tegengehouden aan de Europese buitengrenzen’, zegt Hertogen. ‘Oorlog is oorlog. Het recht op een veilige thuis is universeel. Toch behandelen onze beleidsmakers die fundamentele rechten als een menukaart waaruit ze kunnen kiezen wanneer het hen even uitkomt.’

Hoopvolle signalen

Het trendrapport brengt ook enkele hoopvolle signalen in kaart. Zo namen Afrikaanse landen het heft in eigen handen, nadat de Europese Unie de vrijgave van vaccinpatenten bleef blokkeren. Samen met een kleine coalition of the willing, waaronder België, en de Wereldgezondheidsorganisatie startten ze met het kraken van de code van een vaccin om die zelf te produceren, tegen de machtige farmalobby in.

‘Maar ook waren er de mensen die zelf gingen helpen in de nasleep van de overstromingen in ons land of hun huis openstellen voor oorlogsvluchtelingen’, zegt het rapport.

‘Zolang we de systeemfouten negeren, hollen we van crisis naar crisis. De middelen zijn er, de kennis is er, de mensen zijn er. Nu de politieke wil nog om radicaal voor structurele oplossingen te kiezen’, aldus Hertogen.