Verenigde Naties kampen met racisme op eigen werkvloer

De Verenigde Naties, die wereldwijd 36.000 mensen tewerk stellen, kampen met toenemend racisme en discriminatie. ‘Onaanvaardbaar’, zegt VN-topman Antonio Guterres. Hij stelt weldra iemand aan om de wanpraktijken binnen zijn organisatie tot op het bot te onderzoeken.

‘Racisme en discriminatie hebben geen plaats in onze wereld, en nog minder bij de Verenigde Naties.’ Zo kondigde VN-directeur-generaal Antonio Guterres aan dat er een Speciale Adviseur zal worden aangesteld om het stijgende racisme en de discriminatie onder de werknemers van de intergouvernementele organisatie te onderzoeken. 

‘De diversiteit van ons personeel is een bron van rijkdom. En toch ben ik mij er terdege van bewust dat collega’s de onwaardigheid, pijn en andere consequenties van racisme en raciale discriminatie op de werkvloer hebben doorstaan. Dat is onaanvaardbaar’, zei Guterres in de boodschap die op 25 januari naar alle VN-werknemers werd gestuurd. 

Actie tegen rassendiscriminatie

Hij zal ook een stuurgroep oprichten die toezicht moet houden op de uitvoering van het Strategisch Actieplan tegen rassendiscriminatie, en de voortgang zal rapporteren aan het management.

‘De diversiteit van ons personeel is een bron van rijkdom.’

‘Dit zijn de eerste stappen in een niet-aflatende poging om de problemen aan te pakken die de kernwaarden en het gedrag van onze organisatie aantasten en onze gedeelde menselijkheid vernederen’, sprak hij. 

Guterres herinnerde eraan dat een veilige werkomgeving de meest effectieve manier is om het werk te doen waarvoor het VN-personeel is aangesteld: de levens van mensen veranderen.

Volgens het laatste jaarrapport zijn er momenteel 36.000 mensen op 463 plekken ter wereld in dienst van de VN.

Wereldwijd protest tegen onrecht

Volgens Aitor Arauz, de voorzitter van de personeelsbond van de VN (UNSU) en secretaris-generaal van de VN-federatie voor internationale ambtenaren (UNISERV), is de publicatie van het Strategisch Actieplan door Guterres het hoogtepunt van een proces van collectieve introspectie en vastberadenheid tot verandering. Dit gevoel werd versterkt na een memorabele vergadering in juni 2020 die door de personeelsbond van New York werd bijeengeroepen tijdens het hoogtepunt van het wereldwijde protest voor meer raciale rechtvaardigheid.

‘Het werk om onze ambitieuze verplichtingen na te komen begint dus nu.’

Daar heeft Guterres volgens hem gezegd: ‘Genoeg! De VN moet het beter doen.’

Het Strategisch Actieplan kwam er na inclusieve consultaties. Het document biedt solide garanties voor steun aan het personeel, zegt Arauz. ‘De personeelsbonden staan klaar om vrijwilligers en ideeën te mobiliseren, maar de inzet van het personeel moet gepaard gaan met de middelen en de politieke drive van het hogere kader, ’voegt hij nog toe. 

‘Een plan blijft slechts een plan totdat het wordt gerealiseerd … het werk om onze ambitieuze verplichtingen na te komen begint dus nu.’

 

Te lang toegedekt

Samir Sanbar, hoofd van het Departement Communicatie beaamt dat racisme en discriminatie geen plaats hebben binnen de Verenigde Naties. Het Strategisch Actieplan noemt hij ‘inherent aan de geest van het VN-handvest’.

‘De aanstelling van een Speciale Adviseur en een stuurgroep is eigenlijk de reflectie van een teleurstellende uitholling van de principes van de VN’, zegt Sanbar.

‘Racisme bestaat binnen de Verenigde Naties.’

Dat wordt ook gestaafd door de cijfers van een onderzoek uit 2020 bij 688 VN-personeelsleden in Genève. Hieruit kwam naar voren wat al te lang werd toegedekt: ‘racisme bestaat binnen de Verenigde Naties’.

Volgens het onderzoek had ‘meer dan een op de drie al persoonlijk te maken gekregen met raciale discriminatie en/of het vastgesteld bij collega’s op de werkvloer. Voor twee derde van de mensen die racisme hebben ondervonden, was dat naar eigen zeggen op basis van hun nationaliteit.’

Een ander onderzoek bij het personeel in de hoofdzetel in New York was al even onthullend. Niet minder dan 59 procent van de ondervraagden zei ‘dat ze niet het gevoel hebben dat de VN effectief iets ondernemen tegen racisme op de werkvloer. De helft gaf aan zich niet comfortabel te voelen om over discriminatie te spreken op het werk.’ 

Zwart, wit, geel

Ondertussen aarzelde het VN-secretariaat in New York niet om de eigen online enquête over racisme abrupt weer in te trekken na commentaar op het feit dat stafleden werd gevraagd om zich te identificeren als “zwart”, “bruin”, “wit”, “gemengd/multiraciaal” en “andere”.

De meest aanstootgevende categorie die in het onderzoek werden genoemd, was “geel” - een oude, westerse en racistische beschrijving voor Aziaten, waaronder Japanners, Chinezen en Koreanen.

Een bericht per e-mail aan het personeel – zonder excuses – luidde: ‘De enquête van de Verenigde Naties over racisme is offline gehaald en zal worden herzien en opnieuw uitgestuurd, rekening houdend met de legitieme bezorgdheden van het personeel.’

Naar erkenning en waardering voor iedereen

Maar nu is er dus het Strategisch Actieplan. Het omvat onder meer: actiepunten om aantijgingen van racisme te beoordelen, duidelijke informatie over hoe klachten kunnen worden gemeld, maatregelen om het bewustzijn te vergroten en te komen tot een gemeenschappelijk begrip van racisme en kennis over de uitingen ervan op de werkvloer. 

‘Ik kijk ernaar uit om met u samen te werken en ervoor te zorgen dat we een inclusief en divers personeelsbestand zijn waar iedereen wordt gerespecteerd, zich erkend en gewaardeerd voelt’, zei Guterres nog.