‘Vlaanderen scoort onvoldoende op Natuurherstelwet’

Tegen september volgend jaar moeten de lidstaten hun uitvoeringsplannen voor de Europese Natuurherstelwet indienen. Daarmee is de termijn al half verstreken – een goed moment om de balans op te maken, vinden de Belgische natuurorganisaties, verenigd in de Europese ‘RestoreNature-coalitie’. 

Het resultaat voor België is gemengd, maar de conclusie voor Vlaanderen is zorgwekkend, zeggen de organisaties: de inspanningen zijn op dit moment duidelijk onvoldoende om de verplichte Europese doelstellingen tegen 2030 te halen. Ze vragen de Vlaamse regering om zich dringend te herpakken.

Hekkensluiter in Europa 

Het tussentijds rapport stelt vast dat de Vlaamse regering tekortschiet op de vier cruciale criteria: ambitie, wetenschappelijke basis, financiering en publieke participatie/transparantie. 

Als het gaat om de gezondheid van Europees beschermde habitats en soorten is Vlaanderen de hekkensluiter van de Europese klas, zeggen ze. ‘En ondanks de alarmerende cijfers toont Vlaanderen geen enkele versnelling van het natuurbeleid. Er zijn geen extra middelen voorzien en er is geen versnelling van de acties op het terrein om de doelstellingen tegen 2030 te halen.’

Bovendien wordt er te veel tijd verspild, zeggen ze. Er was eerder aangekondigd dat het ontwerp Natuurherstelplan pas begin 2028 zou worden ingediend, wat veel te laat is om de verplichte doelen te realiseren. Hoewel er onlangs veranderingen zijn aangekondigd om het plan op tijd te realiseren, zijn de vereiste transparantie en participatie ‘ruimschoots ontoereikend’, en zal de bevolking pas heel laat betrokken worden in het proces. 

Marien plan

Voor het herstel van de natuur in zee is de federale overheid bevoegd. De aanpak van die federale overheid is een ‘lichtend voorbeeld’ van hoe het wel kan, zelfs in Europa. ‘Het proces werd al proactief opgestart nog voor de goedkeuring van de herstelwet, het is grotendeels gebaseerd op wetenschappelijke gegevens, er worden onderzoeksinstellingen en relevante ngo's bij betrokken en er wordt proactief gecommuniceerd over de voortgang ervan’, zeggen de organisaties. ‘Dit voorbeeld is een prima inspiratiebron voor de herstelplannen van de gewesten.’

De organisaties benadrukken dat natuurherstel een van de best mogelijke investeringen is voor de maatschappij. ‘De uitvoering van de natuurherstelwet helpt om hittestress te voorkomen, beschermt tegen waterellende en droogte, en maakt bodems veerkrachtiger met het oog op duurzame voedselproductie’, zegt Julie Vandenberghe, beleidsdirecteur bij WWF-België. 

Een correcte en ambitieuze implementatie van de Natuurherstelwet is ook een cruciale hefboom voor meer rechtszekerheid in het vergunningenbeleid, zegt Mattias Bruynooghe van Natuurpunt. ‘De huidige stikstofcrisis is een direct gevolg van het gebrek aan daadkrachtig beleid in het verleden. Door onze natuur robuuster te maken, wordt ze beter gewapend tegen negatieve milieudrukken, zoals stikstof. Dat creëert de nodige ademruimte en rechtszekerheid voor álle sectoren.’