Vrijlating Aung San Suu Kyi in zicht
Laura Decré
12 november 2010
Het huisarrest van Aung San Suu Kyi zal normaal gezien vandaag of morgen opgeheven worden. Aung San Suu Kyi, spreekbuis van het verzet tegen het militaire bewind in Birma en een internationaal symbool van vreedzaam verzet bracht vijftien van de laatste twintig jaar gedwongen thuis door.
Portret
Aung San Suu Kyi is de dochter van generaal Aung San, een onafhankelijkheidsheld die in 1947 werd vermoord. Ze leefde en studeerde in het buitenland, maar toen ze in 1988 getuige was van grote straatprotesten tegen de militaire junta, besloot ze zelf in de politiek te stappen.
Al snel groeide ze uit tot het boegbeeld van het verzet. Dit had ze te danken aan haar charisma, aan de populariteit van haar vader, maar vooral aan haar inzet voor een vreedzame strijd voor politieke verandering en democratie.
Twee jaar na haar intrede in de politiek werden er voor het eerst verkiezingen uitgeschreven in Birma. Hoewel Aung San Suu Kyi onder huisarrest stond, won haar politieke partij, de National League for Democracy (NLD) overweldigend. Even hoopten de inwoners van Birma, en met hen de rest van de wereld, dat de weg naar democratie geopend was. Het verkiezingsresultaat werd echter niet door de junta erkend en zo bleven de militairen aan de macht.
In 1991, een jaar na de verkiezingen, kreeg Aung San Suu Kyi de Nobelprijs voor de vrede. De voorzitter van het comité noemde haar ‘een perfect voorbeeld van de macht van de machtelozen’. Sindsdien bleef het huisarrest van Aung San Suu Kyi bijna ononderbroken gelden. Tijdens een korte vrijlating in 1995 zei ze tegen een journalist van BBC: ‘Ik ben eigenlijk altijd vrij gebleven, want ik was vrij hier’, waarop ze naar haar hoofd wees, ‘ze zijn immers nooit in staat geweest aan mijn gedachten te raken’.
De laatste keer dat ze vrij was, in 2003, werd ze het slachtoffer van een aanslag tijdens een rondreis doorheen haar land. In tegenstelling tot tientallen van haar aanhangers overleefde ze de aanslag. Opnieuw werd ze onder huisarrest geplaatst. Een bizar incident met een Amerikaan die haar huis al zwemmend probeerde te bereiken en, tegen de regels van het huisarrest in, twee dagen in haar huis verbleef, was voor de militaire junta in 2009 voldoende om het opnieuw te verlengen.
Hierdoor kon Aung San Suu Kyi niet deelnemen aan de verkiezingen die vorige week in Birma gehouden werden. De eerste verkiezingen sinds 1990. De NLD boycotte deze stembusgang die volgens officiële cijfers overtuigend werd gewonnen door de USDP, de partij die gesteund wordt door het regime.
Al 20 jaar pleit Aung San Suu Kyi tevergeefs voor een dialoog met de militaire junta. Deze oproep wordt nu in vraag gesteld door verkiezingsuitslag die legitimatie geeft aan het beleid. De leden van de junta zullen nu controle hebben over het nieuwe parlement dat echter wel een democratisch kleurtje krijgt door de verkiezingen.
Vrijlating
Hoewel Aung San Suu Kyi’s huisarrest officieel pas morgen afloopt, was er vandaag een niet aflatende geruchtenstroom in diverse lokale en internationale kranten en op twitter dat dit vandaag al zou gebeuren. Officiële bronnen, noch Nyan Win, advocaat van Aung San Suu Kyi hebben dit echter bevestigd. Nyan Win zei wel dat er een persconferentie zou komen op het partijhoofdkwartier zodra Aung San Suu Kyi vrij is.
‘Er is geen wet om haar langer vast te houden. Haar detentieperiode loopt af op zaterdag en ze zal vrijgelaten worden’, zei hij volgens BBC tegen een aantal reporters. ‘Ze moeten haar vrijlaten voor haar land’. Eerder al zei Nyan Win dat ze een eventuele beperkte vrijheid zou verwerpen. Volgens de Guardian zal de vrijlating pas morgen gebeuren omdat Aung San Suu Kyi vandaag de voorwaarden die met haar vrijlating gepaard gingen en die haar beperkingen oplegden om rond te reizen en aanhangers te ontmoeten, niet aanvaard heeft.
Benjamin Zawacki, Birma-specialist van Amnesty International vindt een vrijlating niet onlogisch omdat ‘Aung San Suu Kyi niet langer een electorale bedreiging vormt’. Hij voegt er voor CNN wel aan toe dat hij niet gelooft in een vrijlating zonder voorwaarden, zodat het regime haar steeds terug kan arresteren als ze dat nodig achten.
De Britse ambassadeur in Birma, Andrew Heyn zei tegen BBC dat zowel Groot-Brittannië als de EU veel druk zetten voor een onvoorwaardelijke vrijlating van Aung San Suu Kyi. Hij zei ook dat haar vrijlating een ‘betekenisvolle impact’ zou hebben. Ook de Amerikaanse president Obama deed een oproep tot haar vrijlating tijdens zijn rondreis door Azië.
Die vrijlating is nu in zicht, maar Niall Couper van Amnesty International bevestigt aan BBC dat we ‘op geen enkele manier kunnen weten wanneer Aung San Suu Kyi nu precies zal vrijgelaten worden. Bovendien kan ze opnieuw gearresteerd worden als ze haar aanhangers [die op dit moment massaal samengekomen zijn aan het hoofdkwartier van de NLD en op straat] toespreekt.’ Hij wil ook benadrukken dat we dit niet mogen zien als een keerpunt. ‘Aung San Suu Kyi is immers maar één politieke gevangene van de 2200.’