VS willen Pool als nieuwe VN-hoofd
Thalif Deen
09 maart 2006
De strijd om de troonopvolging bij de Verenigde Naties is losgebarsten. De Amerikaanse ambassadeur John Bolton wil zijn Poolse vriend Kwasniewski voordragen als opvolger van Kofi Annan. Maar China wil een Aziaat en heeft de steun van zowat alle Afrikaanse en Aziatische landen.
Azië heeft al een secretaris-generaal gehad. Waneer is Oost-Europa zijn beurt?, verklaarde John Bolton in een interview. Als het principe van de geografische beurtrol echt telt, gebiedt de eerlijkheid te zeggen dat het aan Oost-Europa is.
Volgens insiders wil Washington de Poolse ex-president Aleksander Kwasniewski voordragen als opvolger voor Kofi Annan. De VS willen Polen zo belonen voor het leveren van troepen voor de oorlog in Irak.
Een onnozel argument, zegt een Aziatische diplomaat. Oost-Europa bestaat enkel nog als geografisch blok bij de VN. Het blok is een anomalie geworden en zal snel afgeschaft worden. De Aziatische landen vinden dat het aan hun beurt is wanneer de termijn van Kofi Annan eind dit jaar afloopt. Ze hebben voorlopig drie kandidaten voorgedragen: Jayantha Dhanapala (Sri Lanka), Surakiart Sathirathai (Thailand) en Ki-Moon (Zuid-Korea).
De 191 lidstaten worden bij de VN ingedeeld in vijf regionale groepen: een Aziatische, een Afrikaanse, een Latijns-Amerikaanse en … twee Europese (Oost- en West-). De VS, Australië en Nieuw-Zeeland vormen de vijfde groep.
Van de 20 landen in de Oost-Europese groep zijn er intussen zeven toegetreden tot de Europese Unie. De toetreding van Bulgarije en Roemenië is nog een kwestie van maanden. De redenering van Bolton is daarom een beetje vreemd, zegt Salim Lone, een ex-topfunctionaris bij de VN. De Oost-Europese landen zeggen zelf dat ze bij Europa horen. In de woorden van de Amerikaanse Defensieminister Donald Rumsfeld: Oost-Europa is niet het nieuwe Europa!
Boltons argument is volledig ‘à la tête du cliënt’. De kandidatuur heeft bovendien geen kans omdat China zijn veto zal stellen tegen elke opvolger die geen Aziaat is, zegt Ian Williams, een VN-watcher die schrijft voor het magazine the Nation.
VN-bazen worden voorgedragen door de 15-koppige Veiligheidsraad en verkozen door de 191 landen van de Algemene Vergadering. De Aziatische kandidaten hebben niet alleen China achter zich. Vorige maand schaarde de Afrikaanse groep zich achter de doelstelling om een Aziaat te kiezen als opvolger voor Annan. De twee groepen zijn goed voor meer dan de helft van de stemmen in de Algemene Vergadering.
Sinds het begin van de Verenigde Naties, zestig jaar geleden, werd de volkenorganisatie geleid door drie Europeanen, één Aziaat, één Latijns-Amerikanen en twee Afrikanen. (MM/ADR)