Warmere wereld doet plasticcrisis versnellen

‘Plasticvervuiling en het klimaat zijn crises die elkaar versterken’, zegt hoofdonderzoeker van de studie in Frontiers in Science, Frank Kelly. ‘Enkel een gecoördineerde internationale aanpak kan voorkomen dat afgedankt plastic zich torenhoog ophoopt in het milieu.’

Overal op aarde

De onderzoekers hebben een overzicht gemaakt van al het bestaande bewijs dat aantoont hoe de klimaatcrisis de plasticvervuiling nog aandrijft.

Stijgende temperaturen, vochtigheid en blootstelling aan UV-straling versnellen immers de afbraak van plastic in kleinere deeltjes. Daarnaast verergeren stormen, overstromingen en wind de verspreiding van plastic afval – vandaag al zo’n zes miljard ton en die hoeveelheid neemt nog steeds toe. Zo komen plastics massaal terecht in zeeën, oceanen en andere natuurlijke omgevingen, en ook in de voedselketen.

‘Microplastics zijn al overal op aarde waargenomen en de kans bestaat dat ze na verloop van tijd  een grotere impact zullen hebben op bepaalde soorten’, zegt mede-auteur Stephanie Wright van de Imperial School of Public Health. ‘Zowel de klimaatcrisis als de plasticvervuiling, die het gevolg zijn van de overmatige afhankelijkheid van fossiele brandstoffen door de samenleving, kunnen in de nabije toekomst leiden tot een toenemende druk op het  milieu.’

Kabeljauw

Het gecombineerde effect van beide stressfactoren is bijzonder duidelijk in veel mariene organismen. Onderzoek van koralen, zeeslakken, zee-egels, mosselen en vissen toont aan dat microplastics al een zware impact hebben op al die soorten.

Kleinere organismen zoals mosselen nemen microplastics uit het water op en geven ze vervolgens door aan roofdieren. Daardoor neemt het  gehalte aan microplastics in de voedselketen toe.

Maar er zijn ook andere effecten, zegt dit onderzoek. Zo is bijvoorbeeld gebleken dat de door microplastics veroorzaakte sterfte onder vissen verviervoudigde bij een stijging van de watertemperatuur. Een ander onderzoek heeft aangetoond dat de toegenomen hypoxie (zuurstofvermindering) in de oceanen - ook door de opwarming veroorzaakt - ervoor zorgde dat kabeljauwen twee keer zoveel microplastics binnenkregen.

Toproofdieren meest getroffen

Toproofdieren zoals orka's zijn waarschijnlijk het meest kwetsbaar voor de dubbele klap van microplastics en klimaatverandering. De zoogdieren worden tijdens hun lange levensloop blootgesteld aan aanzienlijke hoeveelheden microplastics die zich ophopen in hun lichaam. ‘Ze zijn de kanaries in de kolenmijn, omdat ze bijzonder gevoelig zijn voor de gecombineerde impact van klimaatverandering en plasticvervuiling’, zegt medeauteur Guy Woodward van het Imperial Department of Life Sciences.

De onderzoekers zeggen dat de hele benadering van het gebruik van plastic moet worden herzien. ‘We moeten plastic verminderen, hergebruiken en recyclen maar ook herontwerpen, heroverwegen, weigeren, elimineren, innoveren en laten circuleren. Het huidige lineaire model van produceren, afnemen en weggooien is onhoudbaar.’