Woestijn rukt steeds verder op in Latijns-Amerika

“De woestijnvorming is de kanker van de aarde”, zegt de Argentijnse georgrafe Elena Abraham, directeur van het Argentijns Instituut voor Onderzoek van Droge Gebieden (Iadiza). “Het is een aftakeling zonder spectaculaire verschijnselen, die zich gestaag doorzet. Zodra ze zichtbaar wordt, is er geen oplossing meer en moet men uitwijken naar alternatieven.”
In Buenos Aires begint vandaag de negende sessie van de VN-conferentie over de Woestijnvorming met meer dan 2500 aanwezigen uit 193 landen, onder wie beleidsmensen, wetenschappers en ngo-vertegenwoordigers. De VN-conferentie vond van 1997 tot 2001 jaarlijks plaats en sindsdien tweejaarlijks.
Tijdens deze sessie wil men het onder meer eens worden over gemeenschappelijke indicatoren voor de woestijnvorming. “We moeten kunnen zien hoe ver de achteruitgang gevorderd is, en daarom hebben we efficiënte indicatoren nodig”, zegt Octavio Pérez Pardo, bij het Argentijnse ministerie van Leefmilieu verantwoordelijk voor de strijd tegen woestijnvorming.

Kwart van Latijns-Amerika

Volgens de Economische Commissie voor Latijns Amerika en de Cariben van de VN (Cepal) bestaat een kwart van de regio uit aride, semi-aride en subhumide gebieden en heeft driekwart van die gebieden “ernstige aftakelingsproblemen” als gevolg van de klimaatwijziging en slechte productiemethodes.
In Argentinië, Mexico en Paraguay wordt meer dan de helft van het grondgebied erdoor getroffen. In Brazilië is de kwetsbare zone het semi-aride noordoosten. Maar de aftakeling treft ook Bolivia, Chili, Colombia, Cuba, Ecuador, Guatemala, Haïti, Jamaica, Peru, de Dominicaanse Republiek, Uruguay en verscheidene Caraïbische eilanden.
Guatemala wordt momenteel getroffen door een zware droogte die de voedselveiligheid voor honderdduizend gezinnen bedreigt. Tijdens de eerste helft van dit jaar stierven er 462 mensen door ondervoeding.

Argentinië

“De situatie is ernstig in bijna alle landen van de regio”, stelt de Cepal. Ze bedreigt “een belangrijk deel” van de 120 miljoenen Latijns-Amerikanen die op het platteland wonen.
Argentinië is het zwaarst getroffen. “Het is net het tegenovergestelde van wat men denkt”, zegt Octavio Pérez Pardo. “De vochtige Pampa beslaat 25 procent van het grondgebied maar de rest is droog.”
Als belangrijkste oorzaken noemt Elena Abraham de uitbreiding van landbouw en veeteelt, de ontbossing, slechte irrigatietechnieken en de versnelde verstedelijking. “Het probleem is complex en het gaat niet alleen over de impact op de fysische, biologische drager. Als men de droge gronden aan een intensief productieproces onderwerpt, verplicht men sociale groepen te migreren en in armoede te overleven.”
“Duizend mensen migreren van Afrika naar Europa en van Latijns-Amerika naar de Verenigde Staten, of van het platteland naar de steden binnen de landen zelf, en een groot percentage doet dat omdat de grond niet langer productief is”, zegt Octavio Pérez Pardo.
Wereldwijd hebben meer dan honderd landen en twee miljard mensen met woestijnvorming te maken.