Zuid-Afrika kampt met tekorten aan medicijnen
Stephanie Nieuwoudt
12 mei 2010
In de publieke gezondheidszorg in Zuid-Afrika bestaat een tekort aan meer dan tachtig verschillende medicijnen. Het gaat onder meer om griepvaccins en medicatie voor tuberculose en hoge bloeddruk.
De ernst van de tekorten verschilt per provincie en per ziekenhuis, afhankelijke van de leiding en de vaardigheden van het management.
Experts wijten het tekort aan een aantal factoren, inclusief een gebrek aan goed opgeleide apothekers, inefficiënte aanbestedingsprocedures en het onvermogen van sommige farmaceutische bedrijven om medicijnen te leveren.
“De distributie en het gebruik van medicijnen is een keten met veel schakels. Elke schakel moet optimaal functioneren, wil een patiënt zijn of haar medicatie krijgen”, zegt Elma de Vries, voormalig voorzitter van de Vereniging van Plattelandsdokters in Zuidelijk Afrika (RuDasa). “Helaas ontbreken sommige schakels vaak of ze werken niet optimaal.”
Onvoorspelbaar
Zuid-Afrika telt ongeveer 9000 werkende apothekers, hoewel er 10.824 namen in het apothekersregister staan, zegt Andy Gray, lector aan de Universiteit van KwaZulu-Natal. Slechts 1746 apothekers werken in de publieke sector. Vaak verlaten ze de publieke sector of vertrekken ze naar het buitenland, omdat ze daar meer geld kunnen verdienen.
In sommige ziekenhuizen verstrekken verpleegkundigen de medicijnen, hoewel ze daar meestal niet de juiste kwalificaties voor hebben. “Sommige ziekenhuizen en openbare klinieken hebben geen computersystemen, zodat ze niet goed kunnen bijhouden wanneer de voorraad op is”, zegt Gray.
Onvoldoende voorraad in de depots is een ander zwak punt in de keten. “Ziekenhuizen bestellen medicijnen bij provinciale depots. Bij sommige van die depots spelen allerlei problemen met het voorraadbeheer”, zegt De Vries.
Farmaceutische bedrijven hebben op hun beurt te maken met onvoorspelbaar gedrag van hun afnemers, zegt Gray. “Sommige provincies vragen om een miljoen eenheden van een bepaald middel en kopen er uiteindelijk drie miljoen. Of ze doen de ene maand een grote bestelling en bestellen vervolgens drie maanden niets.”
Productieproblemen
In Zuid-Afrika heerst momenteel een tekort aan het griepvaccin Trivalent, dat beschermt tegen het H1N1-virus (varkensgriep).
Het nationale instituut voor overdraagbare ziekten bevestigde in een verklaring dat het tekort veroorzaakt is doordat het departement voor Gezondheidszorg 1,3 miljoen doses heeft gekocht om hiv-positieve kinderen jonger dan vijftien jaar te vaccineren. De doses zijn ook bestemd voor gezondheidswerkers en functionarissen op luchthavens en elders in het land, die werken tijdens het WK-Voetbal in juni.
Apothekers in Zuid-Afrika zijn nu bijna door hun voorraad vaccins heen. In de verklaring laat het instituut ook weten dat het tekort mede veroorzaakt is “door productieproblemen, omdat een van de stammen in het vaccin niet goed groeide.”