'Zuid-Amerika wordt vijfde handelsmacht ter wereld'
Raúl Pierri
20 oktober 2004
De Mercosur en de Andesgemeenschap, de twee grote handelsblokken in Zuid-Amerika, hebben maandag een akkoord getekend om de komende vijftien jaar geleidelijk alle onderlinge importheffingen te schrappen. Dat moet uiteindelijk leiden tot een vrijhandelszone die bijna heel Zuid-Amerika omvat. Ook de dromen over een politieke unie steken de kop weer op.
Het akkoord over economische complementariteit gaat over 30 dagen in - dan beginnen de eerste importtarieven te zakken. Volgens de Uruguayaanse minister van Buitenlandse Zaken, Didier Opertti, zullen de tien landen in de overeenkomst het vijfde handelsblok ter wereld gaan vormen. De Andesgemeenschap bestaat uit Bolivia, Colombia, Ecuador, Peru en Venezuela. Voor de Mercosur ondertekenden de vier volwaardige lidstaten - Argentinië, Brazilië, Paraguay en Uruguay - en Chili, een geassocieerd lid. Alleen de kleine Zuid-Amerikaanse economieën Suriname, Guyana en Frans Guyana vallen buiten het akkoord.
De volgende stap is een politieke unie, oordeelde de voormalige Argentijnse president Eduardo Duhalde bij de ondertekening. We kunnen ons voorstellen dat Simón Bolívar, José de San Martín en al die andere onafhankelijkheidshelden die droomden van een grote unie van Latijns-Amerikaanse republieken, hier vandaag bij ons zijn, zei Duhalde nog, die nu voorzitter is van de Commissie van Permanente Vertegenwoordigers van de Mercosur.
Ook de Braziliaanse minister van Buitenlandse Zaken, Celso Amorim, verklaarde dat de integratie van Zuid-Amerika voor zijn land ook sociaal en politiek moet zijn. Als de Zuid-Amerikaanse Unie de nodige instellingen krijgt die de zo’n integratie verder kunnen bevorderen, plaatst dat de regio volgens Amorim in een sterkere positie bij onderhandelingen over vrijhandel met de Europese Unie en Noord-Amerika.
Een eerste versie van de overeenkomst tussen de twee Zuid-Amerikaanse handelsblokken was al ondertekend in december vorig jaar, maar het akkoord kon niet zoals gepland in juli in werking treden. Sommige verdragsstaten raakten het niet eens over de timing van de vermindering van de importheffingen voor gevoelige producten en de mate waarin dat zou gebeuren. Peru en Uruguay bleven elkaar in de haren zitten over de handel in textiel en fietsen, terwijl Ecuador en Paraguay geen overeenstemming vonden over de tarieven voor soja. Om verder te kunnen onderhandelen, werd de deadline met drie maanden opgeschoven. In augustus was het akkoord dan toch technisch rond; daarna was het enkel wachten op de formele ondertekening door de ministers van Buitenlandse Zaken van de 10 verdragsstaten. Dat gebeurde maandag op een top van de Latijns-Amerikaanse Integratiegemeenschap (Aladi).
Volgens de ontslagnemende secretaris-generaal van de Aladi, Juan Rojas Penso, zullen de importheffingen geleidelijk worden verminderd door bilaterale overeenkomsten tussen de verdragsstaten. In de meeste gevallen is daarvoor geen ratificatie door de parlementen nodig.
De landen van de Andesgemeenschap en de Mercosur zijn samen goed voor een bruto binnenlands product van 800 miljard dollar (650 miljard euro) - meer dan het gecombineerde bbp van Canada en de Associatie van Zuidoost-Aziatische Landen (Asean). De handel tussen de landen van de twee Zuid-Amerikaanse blokken bedraagt ongeveer 30 miljard dollar (24 miljard euro) per jaar.
De economische integratie van Zuid-Amerikaanse verloopt traag, maar dat geldt inmiddels ook voor de vrijhandelsonderhandelingen tussen Zuid-Amerika en zijn grootste externe handelspartners. De besprekingen tussen de EU en de Mercosur, waarvan gehoopt was dat ze eind deze maand zouden kunnen worden afgerond, zullen minstens nog een jaar aanslepen. De onderhandelingen over een Pan-Amerikaanse Vrijhandelszone (FTAA) die eigenlijk eind 2005 zouden moeten rond zijn, zijn ook zo goed als stilgevallen.(PD/MM)