Maakbare martelaren

Sterven voor de natie, al dan niet met voorbedachte rade, is een uitvloeisel geworden van het verzet. Het martelaarschap behoort tot het Palestijnse collectieve geheugen. Maar niet alleen de slachtoffers van de bezetting, ook de zelfmoordmartelaren behoren daartoe. Door de onmogelijkheid van conventionele oorlogsvoering is actief martelaarschap een alternatief geworden om de nationale zaak te dienen, een sociaal aanvaarde daad, een offer voor de anderen.

Dat lees ik in de doctoraatsverhandeling van Bassam Banat, verbonden aan een Spaanse en Palestijnse universiteit. De meeste zelfmoordmartelaren komen uit Palestijnse middenklassegezinnen, ze zijn jong, goed geschoold en geestelijk stabiel. Het merendeel is Palestijnse vluchteling binnen Palestijns of Israëlisch gebied. Hun families of zijzelf waren het slachtoffer van Israëlische agressie, in de vorm van landconfiscatie, opsluiting, huisvernietiging of aanhoudende vernederingen. En de meesten van hen geloven in een leven na de dood.

Onmacht

Voor iemand die gelooft in de maakbaarheid van een hemel op deze aarde, is het idee om jezelf en anderen op te offeren ‘in naam van de natie’ geen legitiem verzet en absoluut onethisch. Maar de westerse ethiek ontstond in de comfortabele schoot van de Griekse filosofie, niet in de troosteloosheid van een aanhoudend conflict waar de maakbare aarde allang werd opgegeven.

Wat doe je als je aarde niet groter blijkt te zijn dan een bezet stukje grond met de heilige bestemming van waardigheid, vrijheid en zelfontplooiing? Wat doe je als je generatie na generatie in hetzelfde haveloze busje steeds grotere omwegen rijdt naar de overkant van je straat, omdat iemand wiens naam je niet eens kent, een betonnen muur in het centrum van je leven plaatst? Wat doe je met onmacht?