Nood aan vrouwvriendelijke preventie

Wim Van de Voorde

08 maart 2010
Opinie

Nood aan vrouwvriendelijke preventie

Nood aan vrouwvriendelijke preventie
Nood aan vrouwvriendelijke preventie

De huidige hiv-preventieprogramma's zijn niet afgestemd op vrouwen en meisjes. naar aanleiding van de honderdste Internationale Vrouwendag vraagt Sensoa, het Vlaams service- en expertisecentrum voor seksuele gezondheid en hiv, meer aandacht voor vrouwvriendelijke preventiemiddelen in de strijd tegen aids.

Wereldwijd is aids de belangrijkste ziekte en doodsoorzaak voor vrouwen van vruchtbare leeftijd. Om de dramatische vervrouwelijking van hiv/aids terug te dringen startte UNAIDS vorige week een grootschalige campagne waarvan de zangeres Annie Lennox het boegbeeld is.
Volgens UNAIDS-directeur Michel Sidibé is het gros van de huidige hiv-preventieprogramma’s niet afgestemd op vrouwen en meisjes, terwijl hiv-infectie onder vrouwen het afgelopen decennium de hoogte in ging. In Sub-Saharaans Afrika bijvoorbeeld is 61% van de seropositieve volwassenen en driekwart van de seropositieve jongeren een vrouw.

Vrouwencondoom en microbiciden

De vervrouwelijking van hiv/aids brengt de vraag naar vrouwvriendelijke preventiemiddelen zoals het vrouwencondoom en microbiciden op de voorgrond. Microbiciden zijn virusdodende stoffen die, verwerkt in een gel of ring, in de vagina kunnen worden ingebracht. Een vrouw kan zich op die manier beschermen tegen hiv en is niet afhankelijk van de instemming van de man om een condoom te dragen.
Microbiciden zijn nog niet verkrijgbaar op de markt. Verschillende organisaties zoals de International Partnership for Microbicides voeren onderzoek naar toegankelijke en effectieve microbiciden. Een vrouwvriendelijke preventiemiddel dat wel beschikbaar is, is het vrouwencondoom.

Onbekend regenjasje

Bij het vrouwencondoom past het spreekwoord ‘onbekend maakt onbemind’. Over het preventiemiddel doen heel wat vooroordelen en negatieve berichten de ronde. Hoewel sommige opmerkingen niet uit de lucht zijn gegrepen, wegen de nadelen niet op tegen de voordelen.
De belangrijkste troef van het vrouwencondoom is dat vrouwen het zelf kunnen toepassen en niet afhankelijk zijn van de instemming van hun partner. Het vrouwencondoom is het enige middel dat vrouwen zelf de mogelijkheid geeft zich te beschermen tegen ongewenste zwangerschappen, hiv en soa. Doordat de vrouw zichzelf kan beschermen voelt zij zich vaak veiliger en meer ontspannen. Kortom, dit kleine ‘regenjasje’ kan bijdragen tot de seksuele gezondheid en empowerment van vrouwen.

Henry Ford

Ondanks de voordelen van het product werden in 2005 slechts 12 miljoen vrouwencondooms in het Zuiden verspreid tegenover 6 tot 9 miljard mannencondooms. Dit doet de vraag rijzen of er voldoende vraag is naar het vrouwencondoom.
Ilze Smit van het World Population Foundation, een Nederlandse ngo die onder meer rond hiv-preventie werkt, maakt hierbij de volgende bedenking: ‘Aan het begin van de 20ste eeuw konden enkel de rijken zich een auto veroorloven. Toen introduceerde de Amerikaanse autofabrikant Henry Ford de lopende band waardoor de productiekosten aanzienlijk daalden.’
‘Na verloop van tijd kon vrijwel elke Amerikaan zich een auto veroorloven. Een vergelijkbare evolutie kan zich voordoen met het vrouwencondoom. Als internationale donoren bereid zijn om voldoende middelen te investeren in onderzoek en ontwikkeling die leiden naar lagere productiekosten, kan de prijshandicap overwonnen worden en de vraag naar het vrouwencondoom worden gestimuleerd.’
De afgelopen tien jaar werd minder dan 4 miljoen euro aan de ontwikkeling van een nieuw vrouwencondoom besteed terwijl in 2006 alleen al 640 miljoen werd gespendeerd aan andere hiv-preventietechnologieën. Hierdoor blijft de prijs ten opzichte van mannencondooms erg hoog. Volgens Oxfam International zou een investering van 20 miljoen dollar al voldoende zijn om goedkopere condooms op de markt te brengen.

Geen allesomvattend preventiemiddel

Zijn microbiciden en het vrouwencondoom dan het antwoord op de vervrouwelijking van hiv/aids? ‘Er bestaat geen allesomvattend hiv-preventiemiddel of een zogenaamde ‘silver bullet’ ”, zegt Peter Piot, voormalige UNAIDS-directeur, in het Britse tijdschrift The Lancet.
‘Als we één les geleerd hebben in de afgelopen 27 jaar, is het dat een doeltreffende hiv-preventie afhangt van een juiste mix aan interventies, die er in slagen ingang te doen vinden en aangepast zijn aan de context’. In die ideale mix moet volgens Sensoa alvast meer aandacht gaan naar vrouwvriendelijke preventiemiddelen zoals microbiciden en het vrouwencondoom.
Wim Van de Voorde, Sensoa