Open brief aan Salah Abdeslam, de meest gezochte ex-herbergier van Europa

Dag Salah,

Jij kent me niet en ik ken jou feitelijk ook niet, behalve van televisie. Ik stel vast dat je intussen publieke vijand nummer een bent in ons land en in heel Europa, en dat Brussel dagenlang plat werd gelegd voor jou.

Als ik voor de zoveelste keer je foto zie verschijnen op televisie, vraag ik me wel eens af wat er nu in dat hoofd van jou om gaat. Kan je eigenlijk nog wel helder denken?

Heb je eigenlijk al één treffelijke nachtrust gehad sinds je gabbers je in Parijs kwamen oppikken of schiet je wakker zodra er weer een politieauto met loeiende sirenes langsrijdt? Of draag je oordoppen om de slaap te kunnen vatten? Of zijn er kalmerende ‘substanties’ beschikbaar?

Als ik je op deze manier schrijf, is het omdat ik me enigszins kan inleven in je situatie. Empathie is iets dat de meeste mensen van kindsbeen af leren. Dat gebeurde bij jou thuis ongetwijfeld ook, als ik je broer Mohamed bezig zie. En toch, in Parijs maakte je deel uit van een groep die geen enkele inleving toonde tegenover zijn 130 dodelijke slachtoffers en honderden gewonden. Wie heeft bij jou die poort naar de inleving gesloten? Wie waren die rattenvangers? En waarom was jij daar zo gevoelig voor? Waren het de video’s waarop eindeloos het lijden van de gebombardeerde Arabische bevolking werd getoond? Waardoor je het gevoel kreeg dat je wel eens iets mocht terugdoen?

‘Waren het de video’s waarop het lijden van de gebombardeerde Arabische bevolking werd getoond die je het gevoel gaven dat je iets mocht terugdoen?’

Wat heeft er jou tegengehouden je zelf in de lucht te blazen? Dat was toch het plan – waardoor je dan nadien zonder auto in Parijs rondzwalpte en je Molenbeekse vrienden moest bellen om je te komen oppikken? Was je heel de trip naar Parijs al aan het twijfelen over de goede zin van jullie fascistische actie? Was de hersenspoeling niet helemaal voltooid? Was er twijfel? Dat je misschien toch niet zou verwelkomd worden door zeven maal zeven maagden in de hemel als je je zelf de lucht in blies? Da’s verstandig want dat lijkt inderdaad niet erg waarschijnlijk.

Begon je te twijfelen aan het hele da’eshverhaal? Of juist niet? Waar heb jij geleerd om schijnbaar emotieloos mensen af te maken?

Ik spreek je nu wel aan als een mens onder de mensen, maar misschien is dat misplaatst met jou, misschien ken je enkel nog de taal van de kalasjnikov tegenover kafirs, ongelovigen, zoals ik? Zo leek het toch in Parijs.

Blijkbaar wilde je die fameuze nacht liever terug naar “huis”, eerder dan naar Abdelhamid Abaaoud, de man die, naar verluidt, het hele waanzinnige plan daar in Parijs had opgezet en intussen al aan flarden is geschoten. Gevolg van die keuze was: twee politiecontroles die je glansrijk voorbij raakte én jij leeft wel nog. Kennelijk heb je vanuit Laken steun gevonden ergens in de netwerken, om je te helpen verdwijnen op een plaats die ze tot nu toe niet vinden, waar je eten en drinken krijgt. En menselijke warmte?

Je vlucht naar Brussel legde en legt nog altijd een gordel rond Brussel, een gordel van angst: Vlaamse buschauffeurs durfden op een bepaald moment de stad niet meer in, ze eisten een bibberpremie. De hoofdstad van Europa bibbert al dagen voor jou en de angst voor wat jij volgens de Veiligheidsdiensten zou kunnen doen. Jij die vroeger node Molenbeek verliet omdat telkens je de quartier uitkwam, een politiecontrole dreigde te krijgen. Jij die tot voor enkele maanden nog gewoon - zonder al te veel succes - het cafeetje Les Beguines openhield in Molenbeek, en wat sjacherde in drugs, gaat nu door voor de grote bedreiging van de grootste stad van België. Kan je dat eigenlijk zelf wel geloven? Maakt het je blij? Is het eindelijk de erkenning die je wou ? Of niet ?

En vooral: ben je eigenlijk nog wel in Brussel of is het eerder een kelder in het landelijke Genoelselderen? Geen KAT die het weet. Of toch? Onze autoriteiten hebben het dreigingsniveau vier afgeblazen, ook al ben jij nog steeds op vrije voeten. Ik had eigenlijk niet gedacht dat ze dit zouden durven zolang jij niet gevat was, en het is onduidelijk waarom de situatie nu minder dreigend zou zijn, dan enkele dagen geleden. Is het omdat men beseft dat men niet eindeloos niveau vier kan aanhouden of is je ster al tanende bij de Veiligheidsdiensten? Uiteindelijk ben jij toch vooral een herbergier – als ik je antecedenten zie, kan ik je eigenlijk niet als een  ervaren terrorist zien. Of denkt men dat je onderweg bent naar Syrië? Zal je daar dan als held verwelkomd worden in Raqqa of juist niet, omdat je geen martelaar werd en het script niet uitvoerde?

Wat voel je als je broer Mohamed je oproept om je over te geven? En dat hij je liever in de gevangenis dan op het kerkhof ziet? Komen er dan tranen in je ogen omdat ze je toch niet helemaal laten vallen? Dat ze in de mate van het mogelijke in heel dit horrorverhaal toch aan je kant blijven staan, zoals alleen een broer of een moeder dat kunnen.

Bonkt het in je hoofd? Je zit tussen drie vuren. Opgejaagd door de Belgische/Europese veiligheidsdiensten, kritiek vanuit daeshrangen en met je familie die je smeekt terug te keren onder de levenden. Hoe moet je uit dat kluwen geraken? Kan je nog helder denken? Heb je eigenlijk wel leren helder denken op school? Het onderwijs in Molenbeek is niet echt top. Ziehier, Salah, een eenvoudige vraag. Hoe kon jij vallen voor een club die kennelijk vindt dat hij alle mensen die anders denken – christenen, sjiïeten, gematigde soennieten, Joden, jezidi’s, atheïsten uiteraard… – mag doden? Dat is dan ongeveer 99 procent van de mensheid. Dat begrijp ik niet. Begrijp jij dat?