Rare jongens, die politici

Een internationale crisis in commerciële media kondigt zich al enkele jaren aan. De recente ontslagen in onze contreien zijn het begin van een ravage waarvan het einde nog niet in zicht is. In Frankrijk sneuvelen 1000 banen, in Vlaanderen 205 alleen al bij Mediahuis. Sanoma schrapt in Nederland 500 jobs en zet in België zijn activiteiten in de vitrine. Ook heel wat freelancers vliegen eruit, maar over deze onderbetaalde categorie praat men niet. Het snijden in personeel zal de inhoud van die media geen goed doen. Zo zal ook onderzoeksjournalistiek bij commerciële mainstreammedia een ondergeschoven kind blijven.

Diepgravend online

Als driepgravende journalistiek niet meer kan in mainstreammedia, waar dan wel? Dankzij de technologie kan diepgravende kritische journalistiek sinds kort ook gedijen op alternatieve plekken. Je ziet een interessante beweging met online initiatieven als Apache.be, DeWereldMorgen.be, MO.be, StampMedia, Rekto:Verso, Newsmonkey.be, Doorbraak.be en de-bron.org.

Verder bestaan in België en Nederland vier fondsen waar journalisten kunnen aankloppen om onderzoek te laten financieren. En ook nieuwe online financieringsplatforms specifiek voor journalistiek steken de kop op: nieuwspost.nl, krautreporter.de, Spot.us…

Ideeën

Deze nieuwe initiatieven zijn fragiel. De overheid heeft instrumenten in handen om het ondernemingsklimaat te bevorderen. Ze moet alles in het werk stellen om journalisten te empoweren.

Ideeën? Sommige kaartten we al vijf jaar geleden aan. Zo zou de overheid de advertentiemarkt aan de commerciële media kunnen teruggeven en de VRT voor honderd procent subsidiëren. Alle subsidies aan de commerciële media afschaffen en het budget gebruiken om in de VRT te investeren. De zelfgemaakte content van de publieke omroep zou ze aan andere media gratis ter beschikking kunnen stellen. Het btw-tarief voor online publicaties op het niveau van de kranten brengen (nul procent), de beroepsvereniging en de Raad voor Journalistiek extra middelen geven, seedfunding voorzien voor innovatieve projecten buiten de mainstreammedia, juridische drempels voor crowdfunding weghalen, openbaarheidswetgeving werkbaar maken…

Alleen vrees ik dat politici zich zullen uitsloven om redenen te zoeken om dit allemaal niet te doen. Rare jongens, die politici.

Ides Debruyne is medestichter van het Fonds Pascal Decroos, van de Nederlands-Vlaamse Vereniging van Onderzoeksjournalisten (VVOJ) en van Journalismfund.eu vzw, waar hij werkt als directeur.