“‘Sneuvelende schaakstukken’

Omdat vader Ivanov studie belangrijk vindt, traditie eert en het voortzetten van zijn naam hoog in het vaandel draagt, stuurde hij Vladimir naar de jongensschool en niet naar de gemengde school in het stadje. “Omdat er een leeftijd komt waarop sommige zaken de overhand kunnen nemen op schoolwerk”, was de redenering. Vladimir heeft ondertussen die leeftijd bereikt en vader Ivanov is tevreden. Tot op vandaag heeft zoonlief nog geen aandacht besteed aan het andere geslacht. Zelf was hij op zijn vijftiende wel gevallen voor de eerste zoen van een meisje. Met als gevolg dat zijn hart op hol sloeg, zijn hoofd in de war raakte en hij wegens ‘diploma-loos’ in de garage aan de slag moest. Dit lot zou zijn zoon ontlopen en hij is er proactief fier op.
 
Een abonnement op de krant hebben de Ivanovs niet. Moeder leest wel de krantenkoppen op het werk, bij het sorteren van de post. Vandaag komt ze thuis met nieuws. Er is een wet gestemd in de Doema. Die stelt dat je in de nabijheid van kinderen niet over ‘niet-traditionele relaties’ mag spreken. ’s Avonds aan de keukentafel vraagt ze aan haar man wat dat zijn, ‘niet-traditionele relaties’. Hij kijkt haar aan en zegt: “Geen idee. Misschien zijn dat mensen die niet getrouwd zijn en die toch kinderen hebben?”

Net op dat moment komt Vladimir binnengestormd. Hij gooit zijn rugzak kwaad in de hoek van de gang van het kleine appartement. De koning en de toren, uitgesneden schaakfiguren uit beukenhout, rollen nonchalant uit de rugzak. Hij trapt zijn schoenen uit, ploft in de zetel en kijkt stuurs voor zich uit. Vader en moeder Ivanov wisselen een blik en doen voort. Vader met het wassen van zijn handen, moeder met het klaarmaken van eten. Om niet in discussie te gaan met een 15-jarige zet ze zelf drie borden op tafel. Dan zegt ze voorzichtig: “Het eten is klaar…”.
 
Het appartement hult zich in zo’n typische stilte, onderbroken door vorkgekletter en huiselijk gesmak. Vader probeert. “Alles oké op school?” Vladimir zegt niets. Hij eet, ondertussen boos, verder. Hij wil wel praten, maar vindt de juiste woorden niet. Bedenkt dat hij dan maar beter helemaal zwijgt. Voor altijd. Dat niemand hem ooit zal begrijpen. Hij voelt zich alleen. Zijn leven lijkt hem onnoemlijk saai en oneindig. Nog ongeveer 65 jaar liggen voor hem, denkt hij, en die zal hij zwijgend doorbrengen.
 
Na het eten, op zijn kamer, zet hij de houten figuurtjes recht die hij al heeft afgewerkt. Drie pionnen, vier torens en twee koningen. De twee koningen had hij het eerst uitgesneden. Dan had hij de torens gemaakt en drie van de zestien pionnen. De rest is voor later.
 
De wet die het ‘propageren’ onder minderjarigen van niet-traditionele relaties strafbaar stelt, werd gestemd op 30 juli 2013. Ze maakt het strafbaar om op een positieve manier over holebirechten te praten en om informatie over holebiseksualiteit te verspreiden. Het is eveneens verboden om te stellen dat hetero- en holebirelaties gelijkwaardig zijn. Natuurlijk is er protest. Er zijn ook internationale solidariteitsacties om de wet af te schaffen en dappere Russen die hun reputatie op het spel zetten en hun stem laten horen. Tegelijk zijn er, verspreid over heel Rusland, jongens en meisjes zoals Vladimir. Deze ‘antihomowet’ zet een hele generatie Russen, holebi en hetero, schaakmat.

Deze column verscheen oorspronkelijk in Zizo Magazine. Isha Van Alsenoy bezorgde de tekst ook aan MO.be, als reactie op het gesprek ‘Zijn holebirechten een imperialistische samenzwering’, op zijn beurt een reactie op de column van Sidi Larbi Cherkaoui: Een vervaldatum op seksuele gelijkheid?