Bart van Besien
Cacaosector schaart zich achter ambitieuze agenda, nu is het tijd voor actie
“‘Verklaring van Berlijn: Een nieuwe visie voor cacao’
De cacaosector moet radicaal van koers veranderen om duurzaam te worden. Op de 4de Wereld Cacao Conferentie (WCC4) schaarde de hele sector zich achter dezelfde agenda om boeren een leefbaar inkomen als mensenrecht te garanderen en ontbossing te stoppen. ‘The time to act is now.’
© Oxfam Wereldwinkels
‘De groei van duurzaamheidsinitiatieven heeft niet bijgedragen tot betere leefomstandigheden voor cacaoboeren.” In zijn openingsrede zet Dr. Jean-Marc Anga, Directeur van de Internationale Cacao Organisatie (ICCO) de toon voor de conferentie.
De prijscrash van 2017 en de toename van armoede die daaruit volgde, maakten pijnlijk duidelijk dat de bestaande initiatieven en goede bedoelingen niet volstaan om de cacaosector duurzaam te maken. Nog eens in de woorden van Dr. Anga: “Business as usual is no longer an option”.
Leefbaar inkomen en mensenrechten
De Berlijn-verklaring erkent dat de cacaosector pas duurzaam is als boeren een leefbaar inkomen verdienen. Dat klinkt logisch, maar in de cacaosector kan het voor een kleine revolutie zorgen. Een recente studie van Fairtrade International toont aan dat boeren in Ivoorkust gemiddeld slechts 1/3de van zo’n leefbaar inkomen verdienen.
(Ter verduidelijking. Het gemiddelde inkomen van een huishouden dat cacao produceert in Ivoorkust is $ 7318 per jaar. Slechts 7 procent van de cacaoboeren heeft zo’n inkomen. De rest moet het doen met $ 2707$ per jaar (of ongeveer $ 7,4 per dag)
De chocolade-industrie verzet zich al decennialang tegen een noodzakelijke prijsverhoging van cacao, zwaaiend met mededingingswetten.
Met het verhogen van de cacao-opbrengst per hectare en inkomensdiversificatie (door boeren aan te zetten ook andere gewassen te telen) alleen overbrug je de inkomenskloof van 2/3de niet. Daarom wijst de studie van Fairtrade ook naar de nood om prijzen te verhogen. Een piste waar de chocolade-industrie zich al decennialang tegen verzet, zwaaiend met mededingingswetten. Die wetten zijn in het leven geroepen om consumenten te beschermen tegen price-fixing. Daarom roept de vierde Wereld Cacao Conferentie (WCC4) op om mededingingswetten te herzien om zowel consumenten als producenten te beschermen.
De inspanningen om kinderarbeid te bestrijden en ook de grondoorzaken daarvan moeten opgedreven worden. En aangezien kinderarbeid en leefbaar inkomen voor de boer mensenrechten zijn, doet de Berlijn-verklaring een oproep naar overheden. Zij moeten wetgevende instrumenten ontwikkelen om bescherming van mensenrechten te garanderen in de volledige toeleveringsketen.
De cacaoproducerende landen zelf worden opgeroepen tot dringende actie. Bij het begin van de conferentie gaf Dr. Anga al aan dat coördinatie tussen de producerende landen noodzakelijk is. ‘Hoe is het mogelijk dat 4 landen 75% van de cacao ter wereld produceren en toch geen invloed op de prijs hebben?’
Een maand voor de conferentie kondigden Ivoorkust en Ghana, de twee belangrijkste cacaoproducenten, een samenwerkingsinitiatief aan. Het belang van het slagen van die samenwerking valt niet te onderschatten.
De cacaosector is jaarlijks goed voor 100 miljard $, waarvan de meer dan 5 miljoen boeren samen slechts 6 miljard $ ontvangen.
De belangrijkste actor in de productieketen van cacao is uiteraard de cacaoboer. Hij verdient nog steeds maar 6% van die hele keten. Of om het anders te stellen: de cacaosector is jaarlijks goed voor 100 miljard $, waarvan de meer dan 5 miljoen boeren samen slechts 6 miljard $ ontvangen.
Boerenorganisaties moeten als gelijke businesspartner beschouwd worden met wie de voorwaarden van cacaohandel onderhandeld worden. Vandaag wordt het welzijn van cacaoboeren nog steeds gezien als liefdadigheidsproject. Het is nodig om boerenorganisaties te versterken zodat verandering van onderuit kan komen.
The time to act is now
De Berlijn-declaratie sluit af met “The time to act is now”. De doelstellingen en aanbevelingen zijn duidelijk, dat is een stap vooruit. Maar zonder duidelijk actieplan en transparante monitoring, vertellen we over twee jaar hetzelfde mistroostige verhaal. WCC4 is daarom nog niet voorbij. Oxfam-Wereldwinkels schaart zich achter de oproep om de principes in acties te vertalen.
Als chocoladeland heeft België een bijzondere rol te spelen om de eis voor een leefbaar inkomen om te zetten van theorie naar praktijk. Heel teleurstellend alweer om geen Belgische initiatieven te horen wanneer 1500 vertegenwoordigers van de chocoladesector zich verzamelen. Waren wij niet het trotse chocoladeland?
Lees hier de volledige Verklaring van Berlijn
Bart van Besien is beleids- en zuidmedewerker bij Oxfam Wereldwinkels