In het voetbal kom je ook met moord weg

‘Waarom AA Gent geen oligarchenclub moet worden’

Jonathan B / Wikimedia (CC BY-SA 4.0)

In Gent zijn enkele voorwaarden vervuld om een alternatief model mogelijk te maken voor het voetbal. Om te beginnen heeft de ploeg interessante antecedenten.

Het Europese topvoetbal raakt in de greep van heel rijke mensen, en de manieren waarop die hun rijkdom vergaarden staan soms haaks op de waarden die Europa zegt te verdedigen. Kunnen clubs met een lokale en participatieve sturing nog wedijveren met deze oligarchenclubs? Voetbalclub AA Gent staat nu voor deze vraag, schrijft MO*journalist John Vandaele.

Ik kijk graag naar voetbal en heb het ook zelf tot voor een paar jaar gespeeld. En toegegeven, de Engelse Premier League als verzamelbekken van toptalent uit België en heel de wereld, heeft een bijzondere aantrekkingskracht.

Maar als je er wat grondiger naar kijkt – wat we met MO* recent deden – is het schouwspel van het hedendaagse topvoetbal eigenlijk verbijsterend, omdat het compleet amoreel is. Wie geld heeft, is koning, wat hij of zij ook mag mispeuterd hebben. De parels aan de Europese voetbalkroon en onze allerbeste spelers dreigen in de greep te komen van zeer ongelijke, autoritaire en soms zelfs feodale landen.

Nu is sport al lang de dienstmaagd van de macht en het geld. Machtige staten gebruikten de Olympische Spelen om de eigen superioriteit in de verf te zetten. Hitler in 1936, de Sovjets en de Verenigde Staten tijdens de Koude Oorlog, de Britten heden ten dage in een late poging om de glorie van het Empire tenminste in de sport te herstellen… Ook met cultuur kan een land zichzelf in de kijker fietsen maar sport biedt het voordeel dat er een winnaar is.

Globalisering en de vrije stroom van geld over de wereld hebben evenwel de sport – vooral het voetbal – steeds meer in de greep gebracht van mensen die heel rijk zijn. De enorme hoeveelheden geld die nodig zijn om nog aan de top mee te spelen, worden soms bijeengebracht in omstandigheden die niet veel met fair play of mensenrechten te maken hebben. De redenen waarom rijke mensen investeren in sport/voetbal zijn divers: reputatiemanagement, erkenning, netwerking, een ijdelheid strelende hobby,…Passie voor de sport valt niet helemaal uit te sluiten.

Moordenaars welkom

Het WK Voetbal in Qatar illustreert al dat hier geen normen gelden. De Golfstaat haalde het WK binnen met omkoping, er stierven meer dan zesduizend arbeidsmigranten bij de bouw van stadia die na afloop niet goed gebruikt zullen worden – er zijn maar 300.000 Qatari – en dus op zich een verspilling van grondstoffen en energie zijn. Eigenlijk een dwaze extravagantie op het moment dat de wereld worstelt met de opwarming.

In soccer you can get away with murder. Als je maar wint.

Toen Roman Abramovic in 2003 de Londense club Chelsea kocht, kon iedereen die Rusland een beetje volgt, zich afvragen hoe die man aan zijn plotse rijkdom was gekomen. Het is pas nadat Poetin Oekraïne binnenviel, dat daar gevolgen aan verbonden werden.

Maar dat lijkt op selectieve verontwaardiging, want Newcastle kwam via het Saoedische staatsfonds in handen van Mohamed bin Salman, de kroonprins die volgens de Amerikaanse inlichtingendiensten verantwoordelijk is voor het in stukken zagen en laten verdwijnen van de kritische journalist Jamal Kashoggi.

In soccer you can get away with murder. Als je maar wint. Er zijn geen morele grenzen. Vraag is of we ons deze vorm van morele schizofrenie moeten permitteren. Probleem is wel: de politicus die daartegen wil ingaan, wordt niet meteen electoraal beloond.

Gent

De tweede vraag, nauw daaraan verbonden, is of er nog een alternatief mogelijk is: kan een ploeg op het terrein nog enigszins concurreren als ze zich niet laat opkopen door een rijke persoon die dan vervolgens alles te zeggen heeft? De jury is out. De clubs van de Bundesliga hebben nog altijd een structuur waar lokale actoren 50 + 1 procent van de stemmen hebben. Vraag is of ze op die manier nog kunnen blijven concurreren met de oligarchenclubs.

Kan een ploeg op het terrein nog enigszins concurreren als ze zich niet laat opkopen door een rijke persoon die dan vervolgens alles te zeggen heeft?

In België zijn 17 van 26 clubs al eigendom van buitenlanders, in 1B is alleen Lierse nog in Belgische handen. Dat zijn niet allemaal mensen met bloed aan hun handen, maar het is wel een model waar de lokale gemeenschap de zeggenschap verliest. Is dat onvermijdelijk?

AA Gent wordt de komende jaren een boeiende testcase. Daar zijn alvast enkele voorwaarden vervuld om een alternatief model mogelijk te maken. Om te beginnen heeft de ploeg interessante antecedenten. De ethische bank VDK redde destijds AA Gent van het failliet toen het kreunde onder immense schulden. Dat geeft de bank een stem in het kapittel. De stad Gent zorgde er dan weer voor dat de Ghelamco-arena werd gebouwd en dat AA Gent die voetbaltempel goedkoop kan gebruiken. De stad Gent en AA Gent financieren bovendien samen een communitywerking ter waarde van bijna 800.000 euro – Gent is daarmee toonaangevend onder de Belgische eersteklassers.

Zowel de stad Gent als de historische sponsor VDK hebben al duidelijk gemaakt dat ze lokale verankering, een sociale missie en supportersparticipatie willen. Dat laatste lijkt dan weer meer haalbaar nu er een supportersraad in de maak is. In de supportersgroep zitten sterke actoren zoals Tribune 7 die dezelfde drie voorwaarden waardevol vinden. Leen Van Den Neste, voorzitter van de directieraad van VDK, liet zelfs de term ‘supporterscoöperatie’ vallen en dat is natuurlijk niet zo gek voor een bank die in 1926 werd opgericht door de Gentse arbeiders.

Zal Gent zijn eeuwenoude coöperatieve traditie nu ook naar het topvoetbal doortrekken? Dat is een prikkelende vraag maar het antwoord is onduidelijk. Topvoetbal vereist immers zoveel geld dat dit niet zomaar bij supporters te vinden is. Maar een gemengde structuur van enkele grotere geldschieters en vele kleintjes is uiteraard ook denkbaar. De trainingen zijn opnieuw gestart en straks gaan de ploegen alweer op zoek naar voetbalglorie, maar bij AA Gent is dus ook een andere zoektocht bezig.

Deze opiniebijdrage van MO*journalist John Vandaele verscheen eerder in De Standaard.

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2770   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Over de auteur

Met de steun van

 2770  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.