Brazilië – ‘Ze hebben ons hier in de steek gelaten’

In Brazilië moesten landbouwgezinnen wijken voor de aanleg van de Gameleira-dam, een project gefinancierd door de Wereldbank. Ze werden uit hun huizen langs de Mundaú-rivier gezet. 35 gezinnen vonden in 2011 een nieuw onderkomen in Gameleira, een klein hervestigingsdorp dat de overheid had opgetrokken.

ICIJ . 16 april 2015

Landbouwer Paulo Sérgio Alvez, hoofd van de Gameleira-gemeenschap, met op de achtergrond de Gameleira-dam. © Ciro Barros / Agência Publica
De Gameleira-dam maakt deel uit van het 'Ceará Integrated Water Resources Management Project' in Brazilië. © Mariana Ceratti / World Bank

De gezinnen zijn echter niet tevreden met hun nieuwe onderkomst. In hun vroegere woonplaats konden ze water halen uit putten en uit de rivier zelf. Het hervestigingsdorp heeft echter geen eigen natuurlijke waterbronnen. In een rapport erkende de Wereldbank dat de toegang tot water vertraging had opgelopen in het nieuwe dorp, maar dat probleem was volgens de bank eind 2012 opgelost.

Klopt niet, zeggen de dorpelingen. Vier jaar nadat ze gedwongen moesten verhuizen, wachten ze nog altijd tot de lokale overheid haar belofte houdt en een kleine pijpleiding aanlegt die water van het nieuwe damreservoir naar het hervestigingsdorp brengt. Intussen wordt water van het reservoir afgeleid naar stedelijke gebieden.

Vier jaar nadat de dorpelingen gedwongen moesten verhuizen, wachten ze nog altijd tot de lokale overheid haar belofte houdt.

De regen komt nooit

Uit een put in het dorp komt zoutig water. Zelfs met de hulp van een ontziltingsinstallatie moet elk gezin het stellen met maximum 36 liter water per dag. Dat vullen ze aan door water bij te kopen –en dat kost in sommige gevallen liefst een derde van het bescheiden gezinsinkomen.

Met dit gekochte water kunnen ze hun kleine tuintjes met yuca, bonen en maïs besproeien. Als ze exportgewassen – zoals cashewnoten – willen kweken, moeten ze wachten op de regen –die vrijwel nooit komt.

‘We hebben de indruk dat wij moeten afzien opdat de inwoners van de stad water hebben’, zegt Francisco Venílson dos Santos (39), landbouwer en vader van vier zonen en twee dochter. ‘Ze hebben ons hier in de steek gelaten.’

Door Sasha Chavkin, Ben Hallman, Michael Hudson, Cécile Schilis-Gallego en Shane Shifflett. Met medewerking van Musikilu Mojeed, Besar Likmeta, Ciro Barros, Giulia Afiune, Anthony Langat, Jacob Kushner, Jeanne Baron, Barry Yeoman and Friedrich Lindenberg. Vertaling en bewerking: Kristof Clerix.