De vraag is of de centrale regering dit gigantische land wel de richting kan uitsturen die ze wil. ‘De groeidoelen van de provincies zijn niet in overeenstemming met de milieudoelen van de centrale regering’, weet professor Qi Ye. In 2011 werden de doelen inzake energie-efficiëntie niet gehaald. Hetzelfde probleem met water.
MO*/John Vandaele
De regering legt een “waterbovengrens” op – in 2015 mag China niet meer dan 635 miljard kubieke meter water verbruiken en in 2020 670 miljard – maar als je alle provinciale bovengrenzen optelt, kom je boven die nationale doelstelling uit. Hebben Beijings oekazes 2000 kilometer verderop wel effect?
Dit artikel maakt deel uit van het dossier De Chinese tanker op ramkoers met zichzelf.
Lees ook:
Bijna op omslagpunt
Toland Lam, baas van het bedrijf Meixin Manufacturing in de stad Shenzhen en tevens voorzitter van de federatie van recyclagebedrijven in Guangdong, die onder meer heel wat plasticafval uit Europa invoeren, klaagt van wel. ‘Ze controleren of je niks in het water of de lucht loost. Het kost veel geld om aan al die normen te voldoen en nu willen ze ook nog dat het ingevoerde afval nauwkeuriger wordt gescheiden voor het China inkomt. Zo dreigt ons werk onmogelijk te worden: de lonen in Europa zijn te hoog om de soorten afval daar van elkaar te scheiden. Zo dreigt China miljoenen banen en de toegang tot goedkope grondstoffen te verliezen aan Maleisië of de Filippijnen, die minder milieu-eisen stellen.’
De Belgische ondernemer Raf Vermeire probeert oplossingen van hernieuwbare energie te slijten in Chinese middelgrote steden: ‘Veel lokale bedrijven of bestuurders zijn nog niet echt overtuigd. Het moet enorm rendabel zijn voor ze toehappen en dan nog eisen ze meestal dat ik mee investeer. Als er gekozen moet worden tussen een productielijn erbij of investeren in schonere productie, kiezen ze meestal het eerste. We zijn nog niet op het omslagpunt, maar we zijn er dichtbij.’
Milieuverenigingen
Lokale partijbonzen en bedrijven negeren soms de doelstellingen van Beijing. Omdat mensen zich niet echt
Omdat mensen zich niet echt mogen verenigen in sterke milieu-organisaties, is het voor de bevolking moeilijker om druk uit te oefenen.
gen verenigen in sterke milieu-organisaties, is het voor de bevolking moeilijker om druk uit te oefenen. Nochtans is de bevolking bekommerd om het milieu, onderstreept Ke Jian, professor milieurecht aan de universiteit van Wuhan: ‘Opinieonderzoek leert dat milieu het op drie na belangrijkste thema is voor de bevolking.’ Balina, biologiestudente en lid van een vereniging van vogelaars, verwoordt wat de rol van milieubewegingen kan zijn: ‘Een groot deel van de bevolking weet niet wat klimaatverandering inhoudt. Wij moeten mensen bewuster maken van die problemen.’
Milieuverenigingen spelen traditioneel een grote rol in het aankaarten van milieuproblemen. Dat kan zeker ook in China zo zijn: transparantie is er immers geen vanzelfsprekendheid. Als we in Wuhan een ontmoeting hebben met Liu Wenji, de directeur van het lokale Milieubeschermingsbureau, duurt het even voor hij toegeeft dat de luchtkwaliteit in deze stad met acht miljoen inwoners niet aan de Chinese normen voldoet. Professor Ke: ‘Autoriteiten publiceren al lang milieugegevens, maar erg selectief.’
Chinese manier van werken
Over de mate van transparantie wordt momenteel op hoog niveau gestreden. Dat blijkt uit het voorstel van nieuwe milieuwet waar het Nationaal Volkscongres aan werkt. Professor Cai Shouqiu, voorzitter van de Chinese vereniging voor milieurecht: ‘Het wetsvoorstel stelt dat informatie over het milieu bekend moet worden gemaakt door de bevoegde autoriteit. Dat zou betekenen dat ngo’s de wet overtreden als ze milieuproblemen bekendmaken.’
Cai en Ke geloven dat het belangrijk is dat de bevolking haar rol kan spelen in het milieubeleid. Cai: ‘Daarom is het jammer dat het wetsvoorstel niet vermeldt dat milieu-ngo’s een juridische klacht kunnen indienen in naam van het algemeen belang. Een ander probleem is dat de overheid volgens het wetsvoorstel haar milieunormen moet bepalen met het oog op de Chinese situatie. Wij willen dat die normen gebaseerd zijn op de volksgezondheid.’ Samen met enkele collega’s heeft professor Cai een brief geschreven naar de directeur van het Nationale Volkscongres om die problemen aan te kaarten. De pers krijgt nauwelijks lucht van de kwestie. ‘De Chinese manier van werken’, zegt Ke olijk.