In het spoor van de Chinese hogesnelheidstrein, deel 2

Analyse

In het spoor van de Chinese hogesnelheidstrein, deel 2

In het spoor van de Chinese hogesnelheidstrein, deel 2
In het spoor van de Chinese hogesnelheidstrein, deel 2

Maarten Lambrechts

23 februari 2012

Op enkele jaren tijd bouwde China het grootste HST-netwerk in de wereld, een illustratie van de economische boom die het land doormaakt. Maar ook andere landen hebben een programma voor de uitbouw van hogesnelheidstreinverkeer. Maar niet overal komen de plannen even vlot van de grond.

Dit artikel maakt deel uit van een reeks over hogesnelheidstreinen wereldwijd. Lees ook

Spanje: de Baskische Y

Naar aanleiding van de Wereldtentoonstelling in Sevilla in 1992 trad Spanje met de aanleg van een 470 kilometer lang traject tussen Madrid en Sevilla toe tot het in die tijd beperkte kransje van landen met hogesnelheidstreinen. Het vervolg liet echter lang op zich wachten: pas in 2003 volgde een nieuwe lijn. Maar daarna ging het snel: op dit moment is het Spaanse netwerk het derde grootste ter wereld, maar met het meetellen van de lijnen in aanleg steekt Spanje met meer dan 3800 kilometer Japan voorbij en laat het enkel China voorgaan.

Controversieel in de uitbreidingsplannen van de Spaanse HST is de zogenaamde Baskische Y, die de Baskische steden Vitoria, San Sebastian en Bilbao met elkaar zal verbinden en tegelijk ook moet zorgen voor een aansluiting van het Spaanse net op de rest van Europa. Zowel Baskische nationalisten als milieu-activisten protesteerden hevig tegen de aanleg. Maar ondanks het protest kondigde de Spaanse overheid begin februari aan dat het tot 2024 4,3 miljard euro zal investeren in de Baskische Y.

Turkije: grote ambities met Chinese technologie

Turkije wil zijn rol als nieuw economisch centrum en als verbinding tussen Oost en West ten volle uitspelen. Getuige daarvan de ambitieuze plannen voor zijn hogesnelheidsnetwerk: tegen 2023, de honderdste verjaardag van de Turkse Republiek, wil het land 10.000 kilometer HST-lijn aanleggen. De verwachtingen van de International Union of Railways houden het op iets meer dan 2400 kilometer tegen 2025, maar zeker is dat Turkije een van de grote spelers op het vlak van HST zal worden.


Het bestaande en geplande Turkse HST-netwerk. CC Halfalive

Kroonjuweel van het Turkse spoorwegnet moet de Marmaray-tunnel worden. Deze tunnel onder de Bosporus zal treinverkeer tussen Europa en Azië mogelijk maken. Bij een bezoek aan het project half januari zei premier Erdogan dat de tunnel een ononderbroken treinlijn van Beijing naar Londen mogelijk maakt en de zijderoute zal doen herleven. Door archeologische vondsten liep het project vertraging op, voltooiing is nu voorzien voor 2015.

De Turkse HST is een van de eerste voorbeelden van de export van Chinese HST-technologie. China Civil Engineering bouwt samen met lokale bedrijven aan de HST-verbinding tussen Ankara en Istanbul. Zheng Jianbing, assistent-president van het bedrijf vertelde aan China Daily dat hij het project ziet als een springplank naar de Europese markt.


Een hogesnelheidstrein op de nieuwe lijn tussen Ankara en Konya, geopend in augustus 2011. CC Ym1965

Verenigde Staten: Republikeinse weerstand

In tegenstelling tot Japan en Europa, investeerden de Verenigde Staten na de Tweede Wereldoorlog nauwelijks in HST. Ondanks de voldoende hoge bevolkingsdichtheid in bepaalde delen van de VS (het noordoosten en California), zetten de VS in op haar netwerk van Interstate Highways.

President Obama probeert hier sinds zijn aantreden in 2008 verandering in te brengen. De stimuleringsmaatregelen die hij begin 2009 nam als reactie op de economische crisis omvatten een visie voor HST in Amerika en 8 miljard dollar voor HST. In het begrotingsvoorstel dat Obama op maandag 13 februari voorlegde aan het Amerikaanse Congres vraagt de Amerikaanse president 35 miljard euro voor de ontwikkeling van HST in de komende zes jaar.


De visie voor de Amerikaanse HST die Obama voorstelde in april 2009. © whitehouse.gov

Grootste struikelblok voor de Amerikaanse HST is de tegenstand vanuit Republikeinse hoek. Aan plannen voor verschillende trajecten (onder andere Los Angeles-San Francisco, California-Las Vegas, Tampa-Orlando en Washington-New York-Boston) gaan al jaren mee maar stuiten telkens op Republikeins verzet op nationaal niveau of op het niveau van de staten.

Brazilië: investeerders niet geïnteresseerd

Grote evenementen worden dikwijls aangegrepen voor het lanceren van een HST-lijn. Een nieuwe HST-lijn tussen Rio de Janeiro en Sao Paulo moesten het WK voetbal (2014) en de Olympische Spelen (2016) luister bijzetten. Maar keer op keer faalde de Braziliaanse overheid om privé-investeerders te vinden voor het project.

Het tracé (door bergachtig en sterk geurbaniseerd gebied) en de eis dat eventuele overschrijding van het ingeschatte budget door de privé-partner moeten gedragen worden schrikken investeerders af. Momenteel loopt een nieuwe biedprocedure voor het hele project, maar ondanks het voornemen van de regering Rousseff is een operationele HST-lijn voor de Olympische Spelen in Rio in de zomer van 2016 hoogst onzeker geworden.

Rusland: Moskou-Sint-Petersburg voor het WK 2018

Hoewel sinds eind 2009 een HST operationeel is tussen Moskou en Sint-Petersburg, plant Rusland voor het WK voetbal in 2018 een nieuwe HST-lijn, parallel aan de bestaande lijn. Deze moet sneller verkeer mogelijk maken (400 km/uur in plaats van 250 km/uur) en ook meer verbindingen mogelijk maken (momenteel wordt de lijn gedeeld met conventioneel treinverkeer). Volgens de Moscow Times zal uit de zeven kandidaten voor het bouwen en uitbaten van de lijn later dit jaar een winnaar worden geselecteerd.


De Russische Sapsa-HST verbindt Moskou met Sint-Petersburg, maar deelt de lijn met conventioneel treinverkeer. Een parallelle lijn, exclusief voor HST is gepland. CC Mikhail (Vokabre) Shcherbakov

Saoedi-Arabië: op bedevaart per HST

Bijna 3 miljoen moslims ondernamen in 2011 de Hadj, de pelgrimstocht naar Mekka. Om deze massa pelgrims te kunnen vervoeren werd niet alleen een metrolijn geopend in de stad, er wordt ook gewerkt aan een 450 kilometer lange HST-lijn van Medina, via Jedda, naar Mekka om pelgrims ter plaatse te brengen. De zogenaamde Haramain hogesnelheidslijn, met vijf gloednieuwe stations met elk een moskee, moet tegen 2015 afgewerkt zijn.