Net zoals het Genociderapport leest ook het Landrapport als een ware nachtmerrie

Analyse

VN-onderzoekscommissie documenteert een Israëlische ‘kolonisatie op speed’

Net zoals het Genociderapport leest ook het Landrapport als een ware nachtmerrie

Deze week presenteerde de ‘onderzoekscommissie over de bezette Palestijnse Gebieden en Israël’ opnieuw een rapport aan de Algemene Vergadering van de VN. Het bouwt verder op het bekende Genociderapport van vorige maand en analyseert de methodes van de kolonisatie van Palestijns land. We bundelen de belangrijkste vaststellingen uit de beide rapporten.

Het Genociderapport en het Landrapport stellen vast dat Israëls acties in Gaza en op de Westelijke Jordaanoever geen gevechten tegen een vijandig leger zijn, maar daden van kolonisatie en berekende vernietiging van een bevolking, vermomd als oorlog. Dat media en politici blijven spreken van een ‘oorlog’ druist in tegen deze bevindingen.

Nu de aandacht voor Gaza door het wapenstilstandsakkoord van 9 oktober 2025 dreigt af te nemen, kan Israël in stilte voortbouwen op wat het de voorbije twee jaar heeft voorbereid. De Internationale commissie waarschuwt voor deze langetermijnplannen in Gaza én op de Westelijke Jordaanoever.

Op 27 mei 2021 richtte de VN-Mensenrechtenraad een internationale onderzoekscommissie op om schendingen van het internationaal recht en de oorzaken van het aanhoudende conflict te onderzoeken. De Zuid-Afrikaanse juriste Navi Pillay werd voorzitter. Samen met de Italiaanse juriste Francesca Albanese is zij een van de drijvende krachten achter de trage maar gestage vooruitgang in het internationaal recht rond Israël en Palestina.

Hoewel het de zoveelste commissie lijkt, gaat die van Pillay verder dan die van haar voorgangers. Ze onderzoekt Israëlische schendingen niet alleen in Palestina, maar ook in Israël zelf. De opdracht is niet tijdelijk maar doorlopend: schendingen vaststellen, verantwoordelijken aanwijzen en rapporteren aan de VN-Mensenrechtenraad en de Algemene Vergadering.

Na vier jaar zijn de rapporten uitgegroeid tot het geweten van de wereld en het waakzame oog op de Israëlische kolonisatie van Palestina. Ze zijn ook een bron van feitelijke kennis in een woestijn van snelle berichtgeving en desinformatie.

Het Bezettingsrapport van 14 september 2022 behandelt het juridische statuut van de Israëlische bezetting en de mogelijke annexatie van Palestijns gebied. De Algemene Vergadering volgde de aanbeveling om het Internationaal Gerechtshof om advies te vragen over de wettigheid van de bezetting en de plichten van andere staten. Dat advies, uitgebracht op 19 juli 2024, geldt sindsdien als de meest gezaghebbende interpretatie van het internationaal recht over de Israëlische bezetting.

Het Genociderapport van 16 september 2025, over twintig maanden van genocide, veroorzaakte wereldwijde schokgolven. Hoewel al langer duidelijk was dat Israël een genocide pleegde, is dit rapport de meest gezaghebbende juridische bevestiging daarvan tot nu toe. Deze week presenteerde de commissie het Landrapport van 14 augustus 2025 aan de Algemene Vergadering. Dat bouwt voort op het Genociderapport en analyseert de methodes van de kolonisatie van Palestijns land.

Toekomst: ‘vrijwillige emigratie’ of ‘huisvesting in humanitaire stad’

Door de verwoesting van Gaza kunnen veel Palestijnen niet terugkeren naar hun huizen. Dat maakt de weg vrij voor Israëlische plannen van ‘vrijwillige emigratie naar andere landen’ en de oprichting van een ‘humanitaire stad’ in Zuid-Gaza. De commissie noemt dat in werkelijkheid ‘gedwongen verdrijving’ en ‘opsluiting in concentratiekampen’. Het komt neer op deportatie, een misdaad tegen de menselijkheid. Ministers Yoav Gallant en Israel Katz, sinds oktober 2023 verantwoordelijk voor Defensie, dragen hiervoor de strafrechtelijke verantwoordelijkheid.

Tegelijk circuleren er plannen om Israëlische nederzettingen in Gaza te herstellen en het gebied te annexeren. De commissie waarschuwt de internationale gemeenschap om niet mee te gaan in Israëls uitleg van ‘veiligheidszones’, die dient als dekmantel.

De genocide zal doorwerken, ver in de toekomst

Zelfs als de genocidale daden na het akkoord tussen Israël en Hamas zouden stoppen, blijven de gevolgen op lange termijn voelbaar:

  • Milieuvervuiling: volgens het VN-Milieuprogramma (UNEP) duurt het 21 jaar om meer dan 50 miljoen ton puin van bombardementen te ruimen. Explosieresten veroorzaken chemische reacties en fijnstof dringt de longen binnen, met risico op longkanker.

  • Verminking: bombardementen veroorzaakten zware verwondingen, terwijl ziekenhuizen werden vernietigd om behandeling onmogelijk te maken. Kinderen met amputaties hebben soms tot 12 operaties nodig, nog voordat ze volwassen zijn.

  • Terreur: meer dan 700.000 mensen raakten ontheemd, sommigen tot 19 keer. Zij worden telkens geconfronteerd met een zoektocht naar huisvesting, voedsel, water en medische zorg. Het Genociderapport stelt dat Israëlische veiligheidsdiensten opzettelijk paniek en terreur creëerden. Kinderen werden gescheiden van hun familie, mensen werden wijsgemaakt dat familieleden werden geëxecuteerd of dat zij zelf gedood zouden worden. Wapens werden ingezet voor psychologisch effect. Trauma’s zullen generatieslang doorwerken.

  • Marteling en seksueel geweld: mensen werden gevangengenomen, geslagen, seksueel misbruikt en opgesloten in overvolle cellen zonder basisvoorzieningen. Er is sprake van intimidatie door honden, extreme hitte en kou, elektrische schokken en trappen tegen genitaliën. Vrouwen werden gedwongen zich uit te kleden tijdens hun menstruatieperiode en werden gefotografeerd, waarna de beelden werden gedeeld op sociale media. Dit trof zowel volwassenen als kinderen en ontwricht de hele samenleving.

  • Uitwissing van culturele identiteit: 53% van het erfgoed werd beschadigd of vernietigd, waaronder Romeinse, Samaritaanse en islamitische sites. Het onderwijssysteem werd verwoest, met langdurige gevolgen voor Palestijnse kinderen en jongeren.

  • Aanvallen op gezondheidszorg: het rapport noemt dit een ‘intrinsiek element’ van de genocide. Grote ziekenhuizen, essentieel voor specialistische zorg en het nationale gezondheidsstelsel, werden systematisch aangevallen, inclusief kraamafdelingen, intensive care en oncologie. Kankerpatiënten kregen geen behandeling en stierven.

Het totaalbeeld wijst op misdaden tegen de menselijkheid: systematisch, grootschalig, langdurig en bedoeld om langdurig psychologisch leed toe te brengen.

Ook het verleden is relevant voor de toekomst

Ook de situatie ruim vóór 7 oktober 2023 komt in beeld. Het Genociderapport benadrukt dat Israëls beroep op zelfverdediging moet worden beoordeeld binnen de context van de gewelddadige inname, bezetting en kolonisatie van Palestijns grondgebied, de apartheid en de ‘ideologie die Palestijnen verdrijft en vervangt’.

Gaza is een kleine, afgesloten enclave. De strook land kwam na 1948 onder Egyptische controle, waarna zionistische milities honderdduizenden Palestijnse vluchtelingen ernaartoe dreven. In 1967 veroverde Israël de strook en begon de kolonisatie. In 2005 vertrokken de Israëlische kolonisten maar begon de ontmenselijking en de blokkade van de enclave.

Israël controleert de toegang tot basisvoorzieningen zoals stroom en kan die eenvoudig stopzetten. Door luchtaanvallen te combineren met blokkades van essentiële goederen en diensten kan een bevolking effectief worden uitgehongerd of vernietigd.

Huidige politieke ‘oplossingen’ stellen de totale Israëlische controle over Gaza nauwelijks ter discussie.

De totale controle en isolatie van Gaza hebben de voorwaarden geschapen waaronder genocide mogelijk werd. Huidige politieke ‘oplossingen’ stellen die controle nauwelijks ter discussie, waardoor zulke praktijken kunnen blijven doorgaan.

In juli 2025 waarschuwde de Integrated Food Security Phase Classification, een door de VN gesteund initiatief dat ondervoeding in kaart brengt, dat Gaza in het ergste hongersnoodscenario verkeerde. Baby’s stierven van honger terwijl Israël de invoer van zuigelingenmelk tegenhield.

Tegelijk lag er volgens het Wereldvoedselprogramma genoeg voedsel aan de grens om één miljoen mensen vier maanden lang te voeden, maar de grensovergangen bleven gesloten. Ook bijna een maand na het wapenstilstandsakkoord blijft Israël levensreddend voedsel aan de grenzen blokkeren.

Wie is medeplichtig?

De juridische verplichting van andere landen om genocide te voorkomen werd juridisch hard gemaakt op 26 januari 2024 in een van drie voorlopige maatregelen in de zaak Zuid-Afrika tegen Israël. Het Internationaal Gerechtshof informeerde toen alle staten over de plausibiliteit dat Israël genocide pleegt. Toch bleven verschillende landen, waaronder de Verenigde Staten en EU-lidstaten, Israël wapens leveren of sancties blokkeren.

Het is buiten het mandaat van de commissie om te bepalen wélke landen medepleger zijn. Maar het rapport stelt wel duidelijk dat elke staat die Israël na deze datum wapens of militaire uitrusting leverde, bedrijven toestond de genocide te ondersteunen, geen sancties oplegde of niet samenwerkte met het Internationaal Strafhof, zijn juridische plicht onder het Genocideverdrag schendt.

Genocidale opruiing

Het Genociderapport toont dat het aanmoedigen van haat en geweld tegen Palestijnen een bewuste politieke keuze was. Voorbeelden van genocidale opruiing zijn termen als ‘existentiële dreiging’, ‘machtige wraak’, ‘menselijke dieren’ en ‘de hele natie (in Gaza) is verantwoordelijk’.

Een krachtig middel om genocide aan te wakkeren, was het koppelen van het heden aan historische mythes over slachtofferschap en heldhaftig verzet. Netanyahu stelde Israëls acties in Gaza gelijk aan de heilige oorlog tegen de Amalekieten, een Bijbelse verwijzing met een diepe symbolische lading, live op tv uitgesproken en in een brief aan soldaten.

Cruciaal: Israëlische troepen vatten deze verklaringen op als een bevel om Palestijnen in Gaza te vernietigen en voerden dat ook daadwerkelijk uit. Het nalaten van onderzoek toont dat het wangedrag van de troepen geen afwijking was, maar juist in overeenstemming met de orders. Het weerspiegelde de ware motivatie van de militaire operatie.

‘Aarzel niet om te doden’

Sinds 7 oktober 2023 hebben Israëlische veiligheidstroepen met zwaar militair geweld in dichtbevolkte gebieden een ongekend aantal Palestijnen gedood en verwond.

60.199 Palestijnen werden gedood, van wie 83% burgers en 18.430 kinderen. In 36 onderzochte aanvallen kwamen alleen vrouwen en kinderen om. Dit zijn alleen directe sterfgevallen, de indirecte gevolgen zijn hierbij nog niet inbegrepen. De levensverwachting in Gaza halveerde bijna, van 75 naar 40 jaar, en zou nog lager zijn als alle gegevens beschikbaar waren.

In de week na 25 maart 2025, toen Israël zijn aanvallen hervatte na een staakt-het-vuren, werden de meeste kinderen in één week gedood. Op 18 mei 2025, tijdens een staakt-het-vuren, werden 404 burgers gedood. Dit suggereerde dat een staakt-het-vuren soms als tactisch wapen werd gebruikt: niet om te de-escaleren, maar om de genocide te escaleren.

Het rapport verwijst naar het staakt-het-vuren van januari 2025: nadat dat op 2 maart was beëindigd, begon een 2,5 maand durende blokkade, waardoor extreme honger ontstond. Toen werd de VN-voedselhulp vervangen door karige distributie van de Gaza Humanitarian Foundation, waarna scherpschutters Gazanen, onder wie ook kinderen, doodden.

Plaatsen waar veel Palestijnen aanwezig waren, werden systematisch een doelwit.

Traditionele genocidevoorstellingen omvatten het verzamelen en executeren van burgers, of artillerie op steden, zoals Srebrenica of Sarajevo. Israël ging verder: een staat met een duidelijke genocidale intentie gebruikte luchtaanvallen om massaal te doden, mogelijk het eerste voorbeeld van genocide primair via luchtaanvallen. Plaatsen waar veel Palestijnen aanwezig waren, werden systematisch een doelwit, zoals veilige zones, woonblokken, ziekenhuizen en distributiepunten.

Het rapport documenteert ook een bijzonder cynisch voorbeeld van minachting voor de VN: op 23 maart 2025 werden ambulances en VN-voertuigen verpletterd door bulldozers en begraven, samen met gedumpte lichamen van medische hulpverleners. Israël ontkende officieel of schoof de verantwoordelijkheid af op ‘individuele fouten’ of ‘afwijkingen van bevelen’, terwijl de bevelen glashelder waren: ‘Iedereen die je tegenkomt is een vijand, aarzel niet.’

Reclamebord voor nieuwe Israëlische nederzettingen nabij Maghayer al-Dir, een Palestijns dorp dat eind mei met extreem geweld werd vernield door kolonisten

‘Kolonisatie op speed op de Westelijke Jordaanoever

De onderzoekscommissie ziet opvallende overeenkomsten tussen de militaire acties van Israël op de Westelijke Jordaanoever en in Gaza: het leger noemt het een ‘oorlog’, gebruikt tanks en luchtaanvallen, vernietigt huizen en infrastructuur, en verdrijft grote aantallen Palestijnen die niet mogen terugkeren.

Daarnaast is er sprake van grondonteigening, uitbreiding van Israëlische nederzettingen en geweld door kolonisten. De commissie stelt dat dit alles gebeurt als voorbereiding op de annexatie van de hele Westelijke Jordaanoever.

Zo is er ‘Operatie Iron Wall’ in de vluchtelingenkampen van Jenin, Tulkarm en Nur Shams. Het Israëlische leger vernietigde meer dan 1000 woningen volledig, beschadige er duizenden en verdreef meer dan 33.000 Palestijnen.

Minister van Financiën Bezalel Smotrich zei dat deze operatie onderdeel is van een bredere strategie om de nederzettingen te beschermen en de controle over de Westelijke Jordaanoever te behouden. Hij is samen met minister Orit Strock en minister Itamar Ben-Gvir strafrechtelijk verantwoordelijk. Premier Benjamin Netanyahu draagt de eindverantwoordelijkheid voor het Israëlische beleid in de bezette Palestijnse gebieden.

Sinds februari 2023 leven Palestijnen niet langer onder het militaire bestuur van het Israëlische ministerie van Defensie, maar onder een civiele ‘nederzettingenadministratie’ geleid door een prominente kolonist. Die werkt samen met Smotrich, die verantwoordelijk is voor de goedkeuring van nieuwe Israëlische bouwprojecten in bezet Palestijns gebied. Kolonisten bepalen dus het land- en huisvestingsbeleid. Dit komt neer op een de facto annexatie van de Palestijnse gebieden bij Israël.

Minister Smotrich heeft een de facto annexatie van de Palestijnse gebieden bij Israël uitgevoerd.

Voor het eerst sinds het begin van de bezetting in 1967 begon in mei 2025 een landregistratie in Zone C, het bezette gebied waar Israël nederzettingen bouwt. Het doel is om de Israëlische soevereiniteit daar te vestigen en grond te reserveren voor nieuwe nederzettingen. Smotrich presenteerde dat opnieuw als een stap richting permanente annexatie.

In 2024 werden 59 nieuwe buitenposten opgericht, terwijl er tot dan toe slechts een zevental per jaar bij kwam. In hetzelfde jaar werd 6 miljoen dollar aan staatsgeld geïnvesteerd in nederzettingen. Tegelijk werden in dat jaar 1768 Palestijnse huizen en gebouwen gesloopt, het hoogste aantal sinds 2009.

Smotrich ziet toe op de sloop van Palestijnse huizen en wijst geld toe voor infrastructuur en diensten in de Israëlische nederzettingen. Internationale donaties, vaak fiscaal aftrekbaar in westerse landen, ondersteunen dit beleid verder.

In mei 2025 keurde de regering de oprichting van nog eens 49 nieuwe nederzettingen goed en 86 nieuwe buitenposten, goed voor in totaal 500 km² land, een gebied negen keer zo groot als pakweg Leuven. Het doel: Palestijnse dorpen omsingelen en hun inwoners dwingen te vertrekken, wat neerkomt op grootschalige etnische zuivering. 381 km² grond van één Palestijnse gemeenschap werd leeggemaakt voor 37 Israëlische buitenposten.

Smotrich zei ook dat de bouw van nieuwe nederzettingen in bezet gebied tussen Jeruzalem en Ma’ale Adumim ‘de Palestijnse staat de facto zal doden’. Israël breidde de nederzettingen zelfs uit in Zone B, dat officieel onder Palestijns burgerlijk bestuur valt.

Kolonisten worden steeds vaker ingezet om het vuile werk voor de Israëlische regering op te knappen: de verdrijvingen van Palestijnen. Alleen al in de eerste helft van 2025 werden 740 aanvallen door kolonisten geregistreerd.

Klik op de foto's om de bijschriften te lezen

Eén beleid, ook binnen Israël

Niet alleen in de bezette Palestijnse gebieden, maar ook binnen Israël wordt een beleid gevoerd om het land te “Judaïseren”, de Joodse meerderheid te versterken en de groei van Palestijnse gemeenschappen te beperken.

Ongeveer 90% van de Palestijnse burgers van Israël woont in uitsluitend Palestijnse gemeenten, slechts 10% in gemengde. De Israëlische overheid zegt dit beleid bewust toe te passen om Palestijnen te ontmoedigen zich in Joodse of gemengde gemeenten te vestigen.

Vooral in Galilea en de Negev is dit zichtbaar. Alle Palestijnse gemeenten stammen uit de tijd vóór 1948 en hebben géén ruimtelijke ordeningsplannen. Om aan de huisvestingsnood tegemoet te komen, bouwen Palestijnen noodgedwongen zonder vergunning, waarna hun huizen als ’illegaal’ worden bestempeld, geen water- of elektriciteitsaansluiting krijgen en voortdurend met sloop bedreigd worden.

Tegelijk wordt de bouw van nieuwe Joodse nederzettingen nabij Palestijnse gemeenten gestimuleerd om hun uitbreiding te blokkeren. Joodse kolonistengroepen die actief zijn in de bezette gebieden, werken ook binnen Israël om Joodse dominantie te behouden.

Palestijnse dorpen hebben een veel hogere bevolkingsdichtheid. In de Negev wonen in gemeenten van Bedoeïenen soms drie keer zoveel mensen als in nabijgelegen Joodse plaatsen, maar op slechts een derde van het land. Deze ‘Bedoeïenengemeenten’ zijn kunstmatig ingericht om er rurale Bedoeïenen naartoe te verdrijven, om het land leeg te maken voor Joodse nederzettingen. De tribale, culturele en landbouwtradities van de Bedoeïenen worden vernietigd.

Resten van een vernield Bedoeïenendorp in de Negevwoestijn

Lees morgen op MO.be een exclusief interview met Navi Pillay, de voorzitter van de VN-onderzoekscommissie die deze rapporten publiceerde.