Op 27 mei 2021 richtte de VN-Mensenrechtenraad een internationale onderzoekscommissie op om schendingen van het internationaal recht en de oorzaken van het aanhoudende conflict te onderzoeken. De Zuid-Afrikaanse juriste Navi Pillay werd voorzitter. Samen met de Italiaanse juriste Francesca Albanese is zij een van de drijvende krachten achter de trage maar gestage vooruitgang in het internationaal recht rond Israël en Palestina.
Hoewel het de zoveelste commissie lijkt, gaat die van Pillay verder dan die van haar voorgangers. Ze onderzoekt Israëlische schendingen niet alleen in Palestina, maar ook in Israël zelf. De opdracht is niet tijdelijk maar doorlopend: schendingen vaststellen, verantwoordelijken aanwijzen en rapporteren aan de VN-Mensenrechtenraad en de Algemene Vergadering.
Na vier jaar zijn de rapporten uitgegroeid tot het geweten van de wereld en het waakzame oog op de Israëlische kolonisatie van Palestina. Ze zijn ook een bron van feitelijke kennis in een woestijn van snelle berichtgeving en desinformatie.
Het Bezettingsrapport van 14 september 2022 behandelt het juridische statuut van de Israëlische bezetting en de mogelijke annexatie van Palestijns gebied. De Algemene Vergadering volgde de aanbeveling om het Internationaal Gerechtshof om advies te vragen over de wettigheid van de bezetting en de plichten van andere staten. Dat advies, uitgebracht op 19 juli 2024, geldt sindsdien als de meest gezaghebbende interpretatie van het internationaal recht over de Israëlische bezetting.
Het Genociderapport van 16 september 2025, over twintig maanden van genocide, veroorzaakte wereldwijde schokgolven. Hoewel al langer duidelijk was dat Israël een genocide pleegde, is dit rapport de meest gezaghebbende juridische bevestiging daarvan tot nu toe. Deze week presenteerde de commissie het Landrapport van 14 augustus 2025 aan de Algemene Vergadering. Dat bouwt voort op het Genociderapport en analyseert de methodes van de kolonisatie van Palestijns land.









