Van 15 tot 17 december houdt de Wereldhandelsorganisatie (WTO) haar achtste ministerconferentie in Genève. Waar WTO-toppen ooit fel gemediatiseerde mondiale kermissen waren waar ministers, ngo’s en bedrijfslobby’s uit alle windstreken neerstreken om hun belangen te verdedigen, verlopen ze de jongste tijd meer in de luwte. De voornaamste reden is dat de onderhandelingen vast zitten.
Het is van 1994 geleden dat er nog een groot wereldhandelsakkoord tot stand kwam en het ziet er niet naar uit dat de huidige onderhandelingsronde –de Doha Ontwikkelingsagenda (DDA)– snel tot een einde kan worden gebracht. Ervaren WTO-gangers verwachten weinig van de aanstaande top. ‘Het maximale dat de top in Genève kan opleveren, is een onderhandelingsagenda voor de komende jaren’, stelt Gabriël Ysebaert, die namens de Vlaamse landbouwadministratie al vele WTO-toppen bijwoonde. Mogelijks zorgt de toetreding van Rusland tot de WTO ervoor dat de top toch nog iets concreet oplevert.
Ook Marc Maes, die bij ngo-koepel 11.11.11 het handelsdossier sinds vele jaren opvolgt, verwacht weinig van deze top. ‘De VS willen niet echt een uitgebreide ronde, maar azen op doorbraken in enkele sectoren. Nogal wat middeninkomenslanden vrezen desindustrialisering als ze hun tarieven moeten afbouwen. En volgens elke berekening waren de Minst Ontwikkelde Landen de grote verliezers van wat tot nu toe op tafel lag. Wellicht is de EU nog de meest gedreven speler: zij willen het enige dat ze nog te bieden hebben –verdere vrijmaking van de landbouw– ruilen voor zoveel mogelijk andere zaken. Juist daarom is een brede onderhandelingsronde nodig; pas dan kan er veel worden geruild. Officieel heet dit nog altijd de ontwikkelingsronde maar we weten al sinds 2002 dat dit een ronde is zoals alle voorgaande: iedereen zit daar om er keihard zijn eigen belangen te verdedigen.’
Ysebaert vindt wel dat de WTO sinds de financiële crisis van 2008 een buffer is geweest tegen protectionisme. Voorlopig lijkt de wereld geen zin te hebben in een brede vrijmaking van de internationale handel. Akkoorden tussen landen of groepen van landen is al wat erin zit. De G20 in Cannes bleef het DDA-mandaat steunen maar stelde tegelijkertijd vast dat ‘we de ronde niet zullen kunnen afronden als men voort onderhandelt zoals in het verleden’. De Australische premier Julia Gillard bepleitte in Cannes onomwonden voor akkoorden tussen groepen van landen.