Taal- en cultuurbarrières vormen vaak drempels naar kwaliteitsvolle psychische zorg
Nieuw platform maakt praten over mentale gezondheid met migranten makkelijker
Vluchtelingen en migranten vinden moeilijk de weg naar geestelijke gezondheidszorg in België. Nochtans loopt net deze groep een verhoogd risico op psychische aandoeningen zoals posttraumatische stressstoornis of psychose. Onderzoekers aan de Vrije Universiteit Brussel (VUB) hebben een manier uitgewerkt om de drempel voor hen te verlagen.
Uit de studie van de VUB en het Europees onderzoeksproject MentalHealth4All blijkt dat taal- en cultuurbarrières vaak drempels vormen naar kwaliteitsvolle psychische zorg voor migranten en vluchtelingen.
Zorgverleners begrijpen patiënten niet altijd, en omgekeerd. Dit leidt tot frustratie, miscommunicatie en het afbreken van behandelingen. Daarnaast leiden culturele opvattingen over psychische gezondheid tot misverstanden, en ook de weg vinden naar geestelijke gezondheidszorg - in België meestal via een verwijzing van de huisarts - blijkt niet zo evident voor deze groep mensen.
Metaforen en beelden
Een bijkomende uitdaging is de manier waarop psychische klachten worden benoemd en beleefd. In veel culturen wordt psychisch lijden uitgedrukt via metaforen, beelden of lichamelijke sensaties, en dat is niet altijd even duidelijk voor onze zorgverleners. Een psychiater noemde het voorbeeld van een cliënt die zijn depressie beschreef als ‘een warme steen in zijn hoofd’.
Om die drempels aan te pakken, hebben de VUB-onderzoekers een meertalig, vrij toegankelijk digitaal platform ontwikkeld dat zowel psychologen en therapeuten als migranten en vluchtelingen ondersteunt. Het platform bevat praktische tools, educatieve video’s over geestelijke gezondheid en een uitgebreide open-access databank met informatie over mentaal welzijn, vertaald in meerdere talen.
De video’s werden ontwikkeld in samenwerking met verschillende zorgverleners zoals huisartsen, spoedartsen, psychologen en sociaal werker, en met intercultureel bemiddelaars in België en het buitenland.
Video’s
De samenwerking resulteerde in tien video’s rond uiteenlopende thema’s zoals omgaan met culturele verschillen, psychische problemen herkennen en werken met tolken. De video’s zijn niet alleen bedoeld om professionals informatie te bieden, maar fungeren ook als instrument voor zelfreflectie.
‘Zowel migranten als hulpverleners ervaren het platform als waardevol’, zegt Koen Kerremans van het Brussels Centre for Language Studies aan de VUB. ‘Toch is er nog werk aan de winkel. We blijven het platform verbeteren op basis van feedback en werken aan de integratie ervan in nationale zorgstructuren. Alleen zo kunnen we op lange termijn duurzame verandering realiseren.’
De noden rond geestelijke gezondheidszorg voor migranten beperken zich niet tot België alleen. In de hele EU worstelen zorgsystemen met gelijkaardige uitdagingen, en daarom werd het platform Europees opgezet: meertalig, cultureel divers en vrij toegankelijk via mentalhealth4all.eu.
Binnen de EU leven naar schatting 84 miljoen mensen met psychische klachten.
Niets missen?
Abonneer je op (één van) onze nieuwsbrieven.
