Muhammad Yunus: 'Niemand is te arm om te ondernemen'

Naar aanleiding van een door Dexia georganiseerde conferentie in Luxemburg over armoede, sociale ondernemingen en microkredieten waarop hij de centrale gast was, sprak Yunus kort met de Belgische en Luxemburgse pers. Behalve voor een grondige hervorming van het bestaande financiële systeem, pleitte hij voor sociale ondernemingen. Naast gewone ondernemingen die vooral zoveel mogelijk winst willen maken, promoot Yunus de oprichting van sociale ondernemingen met eigen, parallelle instellingen.

Sociale ondernemingen

Sociale ondernemingen zijn bedrijven met een sociaal doel. Ze proberen, net als andere bedrijven winst te maken. Deze wordt echter terug in het bedrijf geïnvesteerd om de dienstverlening uit te breiden en te optimaliseren Sociale ondernemingen kunnen heel divers zijn. Op dit moment hebben, volgens Yunus, vooral de  joint ventures die zijn organisatie heeft met bedrijven zoals Danone en Adidas een grote impact.
In de strijd tegen ondervoeding van kinderen in Bangladesh, werkt Yunus samen met Danone om, op lokaal vlak, voedzame en betaalbare yoghurt te produceren en te verspreiden. Adidas produceert er een goedkope schoen (we spreken van minder dan een euro voor een paar schoenen) die beschikbaar is voor de allerarmsten.
De voordelen voor de grote bedrijven zijn duidelijk. Niet alleen komen dergelijke initiatieven hun goede naam ten goede en werken ze op een duurzame manier waaruit ze lessen kunnen trekken voor de toekomst, ook kunnen ze, bij succes, op lange termijn hun investering terugverdienen.
De lokale bevolking op haar beurt, krijgt bijvoorbeeld toegang tot onvervuild water, betaalbaar voedsel, medicijnen en schoenen. En wordt de lokale economie dan niet getroffen door de goedkope producten die plots op de markt gegooid worden? Volgens Yunus niet omdat de bedrijven lokaal produceren.

“We kunnen het armoedeprobleem niet oplossen met liefdadigheid”

Microfinanciëringen

‘We kunnen het armoedeprobleem dus niet oplossen met liefdadigheid, we hebben een businessmodel nodig waarbij geld niet eenmalig gegeven wordt, maar circuleert.’ Yunus’ Grameenbank vraagt inderdaad meer intresten dan de doorsnee bank, maar, voegt Yunus daaraan toe wanneer het onderwerp verschoven is naar de kritiek op microfinanciering, ‘Grameen is eigendom van klanten, dus de winst gaat terug naar hen. Het gaat er niet om of je winst mag maken, maar waar de winst naartoe gaat.’
Een problematisch gevolg van liefdadigheid ziet Yunus bijvoorbeeld in Haïti. Terwijl het systeem van de Grameenbank een succes werd in de meeste plaatsen waar het gelanceerd werd, van Bangladesh tot San Francisco en New York, van Colombia en Guatemala tot Afrika, India en Turkije, komt het amper van de grond in Haïti, waar men het gewend is alles voor niets te krijgen.
Hoewel hij eerder scherp uithaalde naar instellingen als het Mexicaanse Compartemos en het Indische SKS die naar de beurs trokken, houdt Yunus het kort wanneer hem gevraagd wordt naar de vaak bekritiseerde commercialisatie van microfinanciën. ‘Ik ben niet tegen andere systemen, ik ga ze ook niet proberen te overtuigen, ik doe gewoon hoe ik denk dat het goed is.’
Zo verklaart hij ook zijn eigen aanwezigheid in Luxemburg waar hij gesprekken zal voeren en samenwerkt met bedrijven en banken die zelf een maximale winst nastreven. ‘Ik wil samenwerken met iedereen, maar wel onder mijn voorwaarden.’