Senegal wil boeren maken van bestormers Ceuta en Mellila

De beelden gingen de hele wereld over: honderden Afrikanen bestormden de Spaanse enclaves Ceuta en Mellila in Marokko, in een poging Europa binnen te komen. Een paar honderd slaagden erin over het hek te klimmen dat de grens met Spanje markeert. Bij de bestormingen vielen echter ook veertien doden.

De meeste migranten kwamen uit Senegal en Mali. Diop is inmiddels terug bij zijn familie in Senegal, maar het kost hem moeite de draad weer op te pakken. Ousmane Ngom, die ook Marokko werd uitgezet, vertelt dat ze bij de grens beroofd werden door smokkelaars die beloofd hadden hen de grens over te helpen. Ze lieten ons zitten bij de Spaans-Marokkaanse grens. We konden niets anders dan met geweld proberen de grens over te steken. Anders hadden we terug naar huis gemoeten, waar ze ons hadden uitgelachen. Ngom heeft inmiddels zijn oude beroep van straatverkoper op de Sandaga Markt in Dakar weer opgepakt.

De Marokkaanse regering stuurde de migranten op 10 oktober terug. Volgens het Marokkaanse ministerie van Binnenlandse Zaken werden met zestien gecharterde vliegtuigen 1.121 Senegalezen, 1.135 Malinezen, 60 Gambianen, 93 Guineanen, 129 Kameroeners teruggevlogen. Enkele Burkinezen en Nigerianen werden op een lijnvlucht gezet.

De Senegalese overheid is bezig voor de teruggekeerde migranten een agrarisch programma op te zetten, in de hoop ze daarmee een nieuw bestaan in hun thuisland te geven. Deelnemers die boer willen worden, krijgen zes maanden financiële ondersteuning, totdat ze hun eerste oogst kunnen verkopen. Maar analisten in Dakar vrezen dat er weinig belangstelling voor zal zijn onder de jonge Senegalezen die dromen van welvaart in Europa. Ze hebben hun zinnen op het Westen gezet en dan is ploeteren in de veelal uitgedroogde landbouwgrond geen aanlokkelijk alternatief.

“Het programma is bedoeld om jongeren aan een fatsoenlijk inkomen te helpen en tegelijk de verscheidenheid in de landbouwproductie te bevorderen”, zegt Habib Sy, de Senegalese minister van Landbouw en Watervoorziening. Geïnteresseerden worden ingedeeld in teams van vijftig en krijgen per team honderd hectare grond en landbouwwerktuigen. In het eerste jaar krijgen zo ook gratis zaaigoed en mest. Het is de bedoeling dat de groepen, die in december volgend jaar van start moeten gaan, begeleid worden door Franse vrijwilligers. We zoeken geen ontwikkelingspartners, aldus Sy. Dit project kunnen we zelf wel uitvoeren, samen met deskundige buitenlandse vrijwilligers.

De meeste potentiële deelnemers weten bijna niets van landbouw. Daarom stelt de overheid in eerste instantie 200.000 dollar beschikbaar voor opleiding.

Senegalezen staan bekend als reizigers. Volgens het ministerie van Buitenlandse Zaken verblijven inmiddels meer dan drie miljoen Senegalezen in het buitenland. Ze dragen bij aan de welvaart in het land, door geld dat ze naar huis sturen. Dat is jaarlijks bijna 600 miljoen dollar. Dat geld bereikt Senegal via banktransfers en soms via informele netwerken.

Om de illegale avonturen zoveel mogelijk te beperken, onderhandelt Senegal met Frankrijk over financiële steun aan Senegalezen die in hun thuisland willen investeren. Soortgelijke besprekingen worden ook met Italië gevoerd. Deskundigen verwachten echter niet dat dergelijke maatregelen de stroom illegale migranten naar het westen zal verminderen, omdat ze niets veranderen aan de politieke en economische situatie in hun thuislanden.

Volgens de Internationale Organisatie voor Migratie (IOM) verdienen mensensmokkelaars jaarlijks ongeveer 11 miljard dollar met hun handel. (JS/MM)