Amnesty: EU negeert vluchtelingenprobleem Middellandse Zee

‘Omdat de EU haar muren hoger en hoger optrekt, zoeken steeds meer vluchtelingen en migranten hun toevlucht tot gammele bootjes van meedogenloze mensensmokkelaars’, zegt Carmen Dupont van Amnesty. ‘Iedere week balanceren honderden van hen tussen leven en dood, tussen hoop en wanhoop.’

‘Europa mag de tragedie die zich ontplooit aan haar grenzen niet langer negeren.’

Volgens Amnesty moet Europa dringend meer doen tegen het aanhoudende drama op de Middellandse Zee. “In 2014 lieten al meer dan 2.500 mensen er het leven”, zegt Dupont. “Europa mag de tragedie die zich ontplooit aan haar grenzen niet langer negeren. Er is dringend behoefte aan meer zoek- en reddingsacties met voldoende middelen en een duidelijk mandaat om levens te redden op volle zee.”

Overvolle bootjes

Amnesty ging onder meer mee op een Italiaans marineschip om reddingsacties op zee te onderzoeken. Het rapport Lives adrift: Refugees and migrants in peril in the central Mediterranean, bevat interviews met meer dan vijftig vluchtelingen. Ze vertellen allemaal gelijkaardige aangrijpende verhalen over agressie en overvolle bootjes. Verschillende getuigen overleefden een schipbreuk.

‘Toen we Libië verlieten, waren we met meer dan vierhonderd mensen waaronder honderd kinderen’, vertelt Mohammed, een 22-jarige Syriër uit Damascus. ‘We moesten eerst in kleine roeibootjes stappen om de grote boot te bereiken. Aanvankelijk zag ik de grotere boot niet, maar toen ik hem wel zag, bleek deze in heel slechte staat te zijn. Ik wilde er niet opstappen maar een smokkelaar bedreigde me met een vuurwapen. Het duurde maar liefst twee uur om iedereen op de grote boot te krijgen. Rond 2 uur ‘s nachts hoorde ik geweerschoten. Gewapende mannen probeerden onze boot tegen te houden. Ze beschoten ons langs alle kanten. Omdat de beschadigde boot aan het overhellen was, gooiden we al onze tassen in de zee, inclusief de reddingsvesten. Wij wilden blijven leven!’

Europese aanpak

De schipbreuk voor Lampedusa, waarbij meer dan vijfhonderd doden vielen, leidde een jaar geleden tot heel wat internationale verontwaardiging, maar niet tot betekenisvolle actie op Europees niveau, zegt Amnesty. Italië was het enige EU-land dat actie ondernam door Operatie Mare Nostrum te lanceren, een operatie die een groot deel van de Italiaanse marine inzet voor zoek- en reddingsacties in een deel van de Middellandse Zee.

‘Mare Nostrum heeft tienduizenden levens gered op zee, maar het is geen oplossing op lange termijn.’

De zware inspanningen van Italië zijn echter ontoereikend om het dramatische dodental tijdens de zomer van 2014 te voorkomen. Bovendien gaf Italië onlangs aan dat Operatie Mare Nostrum niet houdbaar is op lange termijn.

‘Mare Nostrum heeft tienduizenden levens gered op zee, maar het is geen oplossing op lange termijn’, zei Dupont. ‘Er moet snel een gecoördineerde aanpak op Europees niveau komen. De inzet van Frontex, het EU-agentschap voor de bewaking van grenzen, voor zoek- en reddingsacties zal alleen resultaat opleveren als er voldoende middelen worden gereserveerd door de EU-lidstaten. Het mandaat van Frontex moet bovendien de focus leggen op het redden van mensenlevens.’