Besparingen in ontwikkelingshulp doen decennia aan vooruitgang teniet

Voor het eerst in bijna dertig jaar hebben grote donorlanden als de VS, Frankrijk, Duitsland en het Verenigd Koninkrijk vorig jaar hun ontwikkelingssamenwerking teruggeschroefd. Als ze dat ook dit jaar doorzetten zoals aangekondigd, is het de eerste keer in de geschiedenis dat alle vier hun bijdragen twee jaar na elkaar gelijktijdig verlagen. Ook veel andere landen, waaronder België en Nederland, schalen hun investeringen terug.

Zo komen decennia aan vooruitgang in het gedrang, waarschuwen hulporganisaties al langer. Nu krijgt die impact ook concrete cijfers. Het Barcelona Institute for Global Health (ISGlobal) heeft de gezondheidsimpact in de voorbije twintig jaar onderzocht en die vergeleken met de prognoses tot 2030. Het verdict: in het ergste scenario komen er minstens 22 miljoen extra vermijdbare overlijdens tegen 2030, onder wie 5,4 miljoen kinderen.

Effectief

Uit de analyse van de voorbije decennia blijkt ook dat ontwikkelingshulp veel overlijdens heeft vermeden, en een meetbare en duurzame impact heeft gehad op de volksgezondheid wereldwijd. Tussen 2002 en 2021 hebben de investeringen de totale sterfte doen dalen met 23% en de kindersterfte zelfs met 39%, stelt de studie in 93 landen die hulp ontvangen.

De impact is vooral merkbaar op het vlak van sterfgevallen door hiv/aids (70%), malaria (56%) en honger (56%). Maar ontwikkelingshulp heeft ook een minder directe, maar cruciale rol gespeeld in de versterking van zorgstelsels en de paraatheid om uitbraken en epidemieën het hoofd te bieden.

Impact vergelijkbaar met covid

De huidige golf besparingen zou die winst teniet kunnen doen. In het meest drastische scenario voorspelt de studie 22,6 miljoen extra doden tegen 2030. Maar zelfs een milder scenario zou al kunnen leiden tot 9,4 miljoen vermijdbare doden.

Die tol is vergelijkbaar met een wereldwijde crisis, zeggen de auteurs. Op het hoogtepunt van de covid-19-pandemie waren er wereldwijd naar schatting 14,9 miljoen extra doden, volgens cijfers van de WHO. Het sterftecijfer van de bezuinigingen zou dat aantal dus nog kunnen overtreffen.

‘Deze resultaten tonen de enorme bijdrage van internationale hulp aan de wereldwijde gezondheid in de afgelopen twee decennia’, zegt hoogleraar Davide Rasella, die de studie coördineerde. ‘De abrupte inkrimping van de financiering kan ernstige gevolgen hebben en kan de komende jaren leiden tot een aanzienlijke toename van vermijdbare sterfgevallen onder volwassenen en kinderen. Naast de directe menselijke tol kan het ook de verwezenlijking van de Duurzame Ontwikkelingsdoelen voor 2030 ernstig ondermijnen.’