Boeren in Paraguay worden indignados

Er woedt een storm in Paraguay, letterlijk en figuurlijk. Het Zuid-Amerikaanse land wordt momenteel geteisterd door hevige regenvlagen, maar dat hield de boerenbevolking niet tegen om voor de eerste keer sinds het aantreden van president Cartes in opstand te komen. Op dinsdag kwamen duizenden demonstranten aan in de hoofdstad Asunción. Hun beweegredenen zijn vooral politiek getint.

Juan José Oteiza Fotógrafo (CC BY-NC-SA 2.0)

Paraguayaanse boeren pikken het niet meer. Ze voeren een politieke strijd tegen president Cartes.

De kleine boeren in Paraguay krijgen het hard te verduren. Ruim zeventig procent van het land is in handen van slechts één procent grondbezitters. De grote landbouwbedrijven telen voornamelijk soja en hebben daar zo veel mogelijk grond voor nodig. Ze kopen systematisch het landbouwareaal op en al wie protesteert, komt daar niet zomaar mee weg.

Paraguay, een dodelijk soja-imperium

Alma De Walsche schreef acht jaar geleden al over hoe het is om als kleine boer in Paraguay te (over?)leven, een barre realiteit die tot op de dag van vandaag nog steeds geldt. Als de boeren hun grond niet willen verkopen, worden ze onder druk gezet om toch op soja over te schakelen. Met behulp van investeringen van grote bedrijven zoals Cargill lukt die transitie vrij goed.

Tot een oogst mislukt en de boer het moeilijk krijgt om de lening terug te betalen. Zo valt de grond alsnog in de handen van de bedrijven. Thomas Palau, een Paraguayaans socioloog waarmee De Walsche sprak, herdoopte zijn land “Cargillandia”, ‘waarin de kleine boer vermoord wordt’.

‘De laatste jaren is er niets veranderd’, weet Andrés Colmán, journalist bij de Paraguayaanse krant Última Hora. ‘De regeringen hebben het nauwelijks over de kleine boer gehad. Zelfs onder de zogezegde progressieve regering van vorig president Fernando Lugo kwam het onderwerp amper aan de oppervlakte, omdat het te complex om te behandelen bleek. Terwijl de boeren het echt moeilijk hebben. Naast de ongelijke verdeling van de landbouwpercelen, hebben ze ook te lijden onder de giftige pesticiden waarmee zij de sojavelden bemesten.’ Kleine boeren worden dus niet enkel figuurlijk, maar ook letterlijk vermoord. ‘De Nationale Boerenfederatie protesteert omdat er al te veel doden gevallen zijn.’

gacha223 (CC BY.0)

Grote landbouwbedrijven kopen systematisch grond op voor sojaproductie. Ze geven de kleine boeren geen kans.

Politieke spierballen

Ieder jaar organiseert de Boerenfederatie een mars naar de hoofdstad Asunción, en dat al ruim twintig jaar. De protestacties vinden traditioneel plaats in maart. De mars die deze week georganiseerd werd, is van een ander kaliber.

‘Dit is geen boerenopstand, maar een politieke beweging.’

‘Niet enkel de boerenbevolking wil hervormingen’, zegt Jorge Torres Romero, Paraguayaans onderzoeksjournalist voor Radio Uno. De demonstratie werd georganiseerd door de de PPP, de Paraguayaanse Pyahura Partij. Die naam wil zoveel zeggen als “beweging richting het nieuwe Paraguay”. De meeste leden zijn landloze boeren. De Boerenfederatie ziet de partij als een zusterorganisatie en steunt hen volledig. ‘Eigenlijk was deze mars een politieke beweging. Het was de bedoeling om de spierballen te laten zien aan de regering.’

Ook Colmán vindt dat deze protestactie niet te vergelijken is met de traditionele marsen: ‘De boeren kwamen van over het hele land. Vijf dagen lang stapten ze van stad tot stad en van dorp tot dorp om hun standpunten kenbaar te maken.’

‘De PPP wil een “patriottische junta” waarin corruptie niet geduld wordt.’

‘De agrarische sector is de meest progressieve van het land’, zegt socioloog Ramón Fogel. ‘De boeren hebben stuk voor stuk meer dan honderd kilometer gewandeld om protest te voeren. Ook in de steden konden ze op veel bijval rekenen, want daar woont een groot aantal boeren die door de grote bedrijven van hun land verdreven zijn.’

Uiteindelijk kwamen ze op dinsdag 10 februari met meer dan 5000 aan in Asunción, waar ze om zeven uur ‘s avonds zich verzamelden aan het Congres om hun eisen bekend te maken.

‘Naast de traditionele onderwerpen, zoals de herverdeling van de landbouwgrond, werden nu ook politieke eisen gesteld’, legt Torres Romero uit. ‘De PPP streeft ernaar om president Horacio Cartes af te zetten, samen met zijn volledige achterban, en in de plaats een “patriottische junta” op te richten, waarin corruptie niet geduld wordt.’

Weg met de narcopresident

Torres Romero is van mening dat het politiek protest zeker impact zal hebben. ‘De Paraguayaanse boeren hebben hun politieke spierballen laten zien en staken niet onder stoelen of banken dat ze nog meer in hun mars hebben. Het is de eerste keer sinds het aantreden van Cartes dat er zo’n zware opstand plaatsvond en dat zal zijn effect niet gemist hebben.’

Presidencia de la Republica del Ecuador (CC BY-NC-SA 2.0)

President Horacio Cartes is aan de macht sinds 2013. Het linkse PPP wil hem afzetten en een “patriottische junta” zonder corruptie installeren.

President Horacio Cartes is een omstreden politiek figuur in Paraguay. De topman van de Coloradopartij wordt gelinkt aan drugshandel. Cartes werd president van Paraguay in 2013, na een woelige verkiezingsperiode die hij won met 45,9 procent van de stemmen. Het jaar voordien was zijn voorganger Fernando Lugo, de enige president in meer dan een halve eeuw tijd die niet tot de Coloradopartij behoort, afgezet na een bloedige confrontatie tussen boeren en politieagenten in Curuguaty, waarbij er zeventien doden vielen. Critici vermoedden dat het om een verdoken staatsgreep ging.

‘Paraguay heeft nood aan een nieuw staatsbestel, want de democratie is in gevaar.’

‘Vandaag is de democratie in ons land in gevaar’, vindt Eladio Flecha van de PPP. ‘Paraguay wordt beïnvloed door drugskartels, want de overheid zit vol narcopolitici en maffiosi. De Paraguayanen maken zich zorgen – en terecht. Cartes bekommert zich niet om de meerderheid van de bevolking. We hebben een ander staatsmodel nodig, een patriottische junta die rekening houdt met alle inwoners van Paraguay.’

Colmán bevestigt dat Paraguay nood heeft aan een nieuwe politieke wind. ‘De traditionele partijen zijn niet meer wat ze geweest zijn. De alliantie van Lugo, bijvoorbeeld, behaalde slechts 3,48 procent tijdens de vorige presidentsverkiezingen. En de Coloradopartij, die sinds jaar en dag het politieke schouwtoneel in Paraguay domineert, is te corrupt om veranderingen teweeg te brengen. Momenteel is de PPP de belangrijkste speler in het politieke veld, toch zeker als je enkel linkse partijen meerekent.’

Fernando Lugo Méndez (CC BY-NC-SA 2.0)

De partij van ex-president Lugo behaalde amper 3,48 procent in de vorige verkiezingen.

Niettemin is de journalist minder overtuigd van de impact van al hun grote woorden. ‘De PPP heeft zich nog nooit deelgenomen aan verkiezingen, ze heeft haar achterban altijd opgeroepen om een blanco stem uit te brengen’, redeneert hij. ‘De actie heeft een duidelijke boodschap en die zal zijn doel niet gemist hebben, maar dat wil niet zeggen dat er nu verkiezingen zullen plaatsvinden. Een corruptievrije junta is niet voor morgen.’

Fogel is een andere mening toebedeeld. De socioloog ziet de politieke beweging als ‘het ontwaken van de Paraguayaanse bevolking’. ‘De boeren hebben heroïsch actie gevoerd. Dit moet en zal het narcopolitieke wanbeleid van president Cartes tegenhouden. Geen twijfel mogelijk.’ Cartes heeft niet op het protest gereageerd.

 

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Over de auteur

  • Eindredacteur en freelance journalist

    Sarah Vandoorne is freelance journalist, eindredacteur en auteur van het boek ‘Kleerkastvasten. De textielketen ontrafeld’ (Uitgeverij Vrijdag, 2023).

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.