Ecopolis: "Technologie moet waarde delen, niet onttrekken." - Debat 4

Een klassieker op Ecopolis is een debat over groei, over beter nog minder groei. Ook dit jaar weer een stevig panel met John Thackara, Nika Paech en Wannes Cappelle. “We zijn ondertussen al veertig jaar aan het zoeken naar een manier om het gedrag van mensen te veranderen. Spijtig genoeg, zelfs als we daar in zouden slagen, is dat niet het antwoord, want het systeem zelf moet veranderen.” Met die opener van John Thackara sloot het vierde debat naadloos aan bij het vorige debat rond chocolade.

[caption id=”” align=”alignnone” width=”329.0”] Wannes Cappelle[/caption]

Troubadour Cappelle  reflecteerde over de manier waarop onze samenleving een ratrace is geworden, gebouwd voor de sterken. “Voor mij zijn is de manier waarmee onze maatschappij omgaat met de zwakkeren, een belangrijke indicator. Kijk naar de arbeidsmarkt bijvoorbeeld of onze psychiatrische zorg.”

“Naast ‘peak oil’ bestaat er ook zoiets als ‘peak happiness’. Ondanks de toenemende groei stijgt het aantal mensen die depressiva nemen. De groei resulteert in te veel keuzes en informatie met meer stress als gevolg.” zei Niko Paech. “Ook het gevoel van ‘Running out of time’ is het gevolg van onze stijgende welvaart en heeft een grote impact op onze volksgezondheid.”

[caption id=”” align=”alignnone” width=”329.0”] John Thackara[/caption]

“Dat klopt volledig.” sloot Thackara aan. “En in plaats van de reflectie te maken dat zieke mensen het gevolg zijn van een zieke planeet, maakt onze maatschappij er een markt van. Toch loopt niemand warm voor het ‘Degrowth’-verhaal omdat het minder en kleiner uitstraalt. We hebben een andere insteek nodig die mensen enthousiasmeert.”

“Ik zie te vaak politici en economisten vechten over de controle van de cockpit van de Titanic. Daarnaast heb je de optelsom van kleine transitieprojecten. Wat ontbreekt is een overkoepelend verhaal.” Paech ging volledig akkoord met die uitspraak van Thackara. “We moeten inderdaad stoppen met onze tijd te verkwanselen met het zoeken naar nieuwe politieke allianties. We moeten de waarheid onder ogen zien dat de illusie van gelijke welvaart met verbeterde technologie geen optie is met een degrowth-scenario. We moeten het hele systeem laten uitbollen naar een nieuw evenwicht.”

“Toch gaat het snel hoor. Waar je vijf jaar geleden nog moest speuren naar lokale projecten zijn er nu websites met duizenden initiatieven, maar zoals ik zei, het overkoepelende verhaal ontbreekt.” aldus Thackara. Paech vulde verder aan_ “Al deze lokale projecten moeten zorgen voor blauwdrukken voor het grotere verhaal. Wat vandaag ontbreekt, zijn de nieuwe structuren en organisaties die deze projecten opschalen.”

Het debat eindigde met een korte discussie over technologie. “Elon Musk is de grootste oplichter van vandaag. Ook ‘sharing economy’ platforms zoals Uber en AirBnB zijn voorbeelden van technologie die geen waarde creëert maar juist wegneemt uit de maatschappij.” zei Thackara. Ook Paech moest zich aansluiten.”Technologie moet kansen versterken en mensen verbinden.”

“Ik maak me ook zorgen over de verdeeldheid in onze maatschappij. Als het vandaag tot een confrontatie zou komen, zou dat volgens mij niet het volk tegen de 1% zijn, maar eerder links tegen rechts.” besloot Cappelle. “Daarom probeer ik te verbinden.”

[caption id=”” align=”alignnone” width=”329.0”] Niko Paech[/caption]

Een vraag uit het publiek zorgde op het einde nog voor enkele interessante stellingnames rond het basisinkomen. Niko Paech is geen grote minnaar van het idee_ “Een basisinkomen is in ieder geval een beter systeem dat het huidige. Toch blijft het opereren vanuit het model van de consumptiemaatschappij. Ik zou liever een herverdeling van arbeid zien op basis van een 20-uren werkweek gecombineerd met een systeem van lokale zelfvoorziening.” Ook John Thackara sloot zich daarbij aan. Voor Cappelle is een cruciaal gegeven dat het systeem van de toekomst niemand achterlaat. Een voorwaarde waar ook Paech zich kon in vinden.