Handelsakkoord tussen EU en Zuid-Afrika in stroomversnelling

“Dit kan het jaar van de doorbraak zijn”, zegt Roeland van Geer, de Europese ambassadeur in Pretoria. Het nieuwe akkoord zou onderdeel vormen van de Europese strategie om regionale partnerschappen af te sluiten met regio’s, de zogenaamde Economic Partnership Agreements (EPA’s).

Bestaand akkoord

Meteen nadat Zuid-Afrika een democratie werd onder Nelson Mandela werd een akkoord gesloten met de Europese Unie. Het zogenaamde Trade, Development en Cooperation Agreement (TDCA) was een eerste belangrijke stap naar vrijhandel. De EU heeft ook verschillende verdragen met de buurlanden van Zuid-Afrika, afhankelijk van hun ontwikkeling.

Verschillende van die overeenkomsten lopen eind dit jaar af en moeten vervangen worden. De EU hoopt tegelijk de handelsrelaties met Zuid-Afrika te verbeteren en verder te liberaliseren, en meteen een coherent akkoord voor de hele regio te onderhandelen.

Van de Geer voert aan dat een akkoord bepalingen zal bevatten die de armste Afrikaanse landen dezelfde toegang tot de Europese markt garanderen die ze nu genieten. Het akkoord zou ook positief uitpakken voor de Zuid-Afrikaanse fruit- en groentensector, omdat een aantal producten van die sector niet opgenomen waren in de TDCA.

Banen

De voordelen voor de twee arbeidsintensieve sectoren zouden zich automatisch vertalen in meer banen, zegt hij. “Als ik Zuid-Afrika twee dingen zou kunnen geven, dan zijn het banen en basisonderwijs”, zegt hij. “Momenteel is 90 procent van wat Zuid-Afrika naar Europa exporteert vrij van taksen, en we willen kijken hoeveel verder we kunnen gaan.”

De onderhandelingen zijn inmiddels erg gedetailleerd, en producten worden stuk per stuk besproken.

Xavier Carim, adjunct-directeur-generaal voor Internationale Handel bij het Zuid-Afrikaanse ministerie van Handel, wilde niet bevestigen dat het akkoord er nog dit jaar komt. Maar ook hij spreekt van gestage vorderingen in de onderhandelingen.

“We hebben de uitstaande zaken systematisch aangepakt en de kloof aanzienlijk verkleind”, zegt hij. “Er zijn nog heel wat zaken op te lossen, maar de EU is sinds kort een stuk constructiever geworden in zijn aanpak.”

Zuid-Afrika eist volgens Carim mechanismen die in werking treden als de Zuid-Afrikaanse markt plots overspoeld zou worden door bepaalde producten.

Volgens Catherine Grant van het South African Institute for International Affairs, een denktank in Johannesburg, is het in het belang van Zuid-Afrika en de buurlanden om een beter akkoord met de EU te krijgen. “Zuid-Afrika heeft nu een eigen overeenkomst, en andere landen hebben andere deals”, zegt ze. “Dit is een belangrijke kans om iedereen op een lijn te krijgen.”