Lichtpuntjes in strijd tegen aids in Afrika

Volgens het laatste rapport van UNAIDS, de VN-organisaie die de strijd tegen aids leidt, zijn er 22 miljoen Afrikanen besmet met hiv, het virus dat aids veroorzaakt. Dat is twee derde van het wereldtotaal. In 2007 kwamen er in heel de wereld 2,7 miljoen nieuwe infecties bij.

Rwanda

Maar de aangroei loopt terug een aantal broeihaarden. Volgens de Rwandese overheid was in 2008 bijna 3 procent van de volwassen bevolking besmet met hiv, tegenover 7 procent in 2000. Bijna negen op de tien van kinderen die seropositieve vrouwen er krijgen, zijn zelf niet besmet. Twee jaar geleden was dat maar bij vier op de tien borelingen het geval.
 
Rwanda is één van de Afrikaanse landen waar aidsbestrijders hun inspanningen toespitsen op specifieke, lokale problemen die de epidemie in de hand werken. Rwanda slaagde er bijvoorbeeld in mannen te betrekken bij de preventie van de besmetting van borelingen door hun moeder. “In 2006 kwam maar 6 procent van de mannelijke partners mee met hun zwangere vrouw die een aidstest moest ondergaan”, zegt Anita Asiimwe, het hoofd van de Nationale Commissie voor de Beheersing van Aids in Rwanda. “Vandaag zitten we aan een aandeel van 64 procent”. Er laten zich ook meer zwangere vrouwen testen.
Ook de omgang met een eventuele besmetting wordt daardoor vergemakkelijkt. “Als een vader begrijpt waarom zijn vrouw een en ander doet of laat, kan hij haar ook verdedigen tegen andere verwanten of kennissen”, zegt Asiimwe. “Hij kan uitleggen dat ze samen beslist hebben dat hun kind geen borstvoeding krijgt, en dan komen er geen vragen meer.”

Ethiopië

In Ethiopië, waar 2,2 procent van de mannen besmet is met HIV maar het aantal besmette vrouwen ongeveer een vijfde hoger ligt, worden steeds meer vrouwen ingeschakeld in de strijd tegen aids.
Berhane Kelkay, die al 16 jaar besmet is met HIV, is voorzitster van het Nationaal Netwerk van Positieve Vrouwen. Toen ze drie jaar geleden met het aidswerk begon, was ze de enige vrouw aan het hoofd van een organisatie die zich bezighoudt met de strijd tegen aids. Nu worden alle 22 organisaties in haar netwerk geleid door vrouwen.  Kelkay ziet vooruitgang, maar geeft toe dat er nog veel werk aan de winkel is.

Uitdagingen

Het nieuws uit Kenia is niet zo bemoedigend. Uit twee recente studies blijkt dat de epidemie nog terrein wint. Vorig jaar was 7,8 procent van de volwassen Kenianen besmet. Experts wijten dat aan het feit dat preventiecampagnes niet genoeg gericht worden op risicogroepen als drugsgebruikers en homoseksuelen.
Ook in Zuid-Afrika, waar ongeveer 18 procent van de actieve bevolking met hiv leeft, zijn de vooruitzichten niet rooskleurig. De ontstellend hoge verspreidingsgraad verhoogt de waarschijnlijkheid van nieuwe infecties. Dat geldt vooral voor jonge vrouwen, zegt Quarraisha Abdool Karim van de Zuid-Afrikaanse onderzoeksinstelling CAPRISA. Jonge vrouwen hebben er vaak seksuele relaties met oudere mannen, waardoor ze het moeilijker hebben veilige seks te eisen of aan de weet te komen hoe de seksuele voorgeschiedenis van hun partner eruit ziet.
“We zweren nog altijd bij de ABC-aanpak (“onthouding, trouw en condooms”) in preventie”, zegt Quarraisha. “We discussiëren nog niet over het beschermende effect van mannelijke besnijding. En onze acties zijn niet voldoende doelgericht.”