Onafhankelijke film bloeit in China

“Ook al zullen ze niet worden toegelaten tot de meeste bioscopen, het gaat wel goed met de onafhankelijke film in China”, zegt Cui Weiping, professor aan de Beijing Filmacademie. “Mensen praten erover, in colleges, in ateliers, etcetera. Het is een invloedrijk deel van de filmindustrie.”

Twintig Hollywoodfilms

Het meeste geld in de Chinese filmwereld wordt nog gewoon verdiend met Amerikaanse kaskrakers, ook al worden er jaarlijks maar twintig toegelaten. Van de totale bioscoopomzet van 1,2 miljard euro neemt Avatar dit jaar maar liefst een zevende deel voor zijn rekening.
Maar ook de eigen commerciële industrie groeit. ‘Naschok’, over de grote aardbeving van 1976, is met een opbrengst van 62 miljoen euro nu al de meest succesvolle Chinese film aller tijden, meer nog dan ‘De stichting van de Republiek’ van vorig jaar, over de opkomst van Mao Zedong.
In totaal zullen er in China dit jaar zo’n vijfhonderd films worden gemaakt. Daarmee komt het, na India en de VS, op nummer drie van de filmproducerende landen. Dat neemt echter niet weg dat de meeste films de bioscoop niet halen, en als ze dat wel doen, hebben ze een behoorlijke portie nationalistische romantiek en komen ze grotendeels uit de koker van de door de staat gerunde China Film Group.
Volgens Wu Jing, manager bij het onafhankelijke theater Broadway Cinematheque, zorgen de Chinese kassakrakers er in elk geval voor dat het publiek groter wordt. “De wens om ook andere dingen te zien komt vanzelf.”

Onafhankelijke festivals

Broadway Cinematheque is veertien jaar geleden opgericht in Hong Kong door Bill Kong, producent van de meervoudige oscarwinnaar ‘Crouching Tiger, Hidden Dragon’. De afdeling in Beijing organiseert verschillende filmfestivals – onlangs nog eentje over Charlie Chaplin – en vestigt de aandacht op lokaal talent. De films zijn allemaal niet te zien in commerciële bioscopen, maar zijn wel, zoals alle films op Chinees grondgebied, eerst door de censuur geweest.
De onafhankelijke cinema is in China in de jaren tachtig ontstaan. Sommige films werden vertoond op internationale festivals. Vanaf de jaren negentig mochten ze openlijk via particuliere bedrijven worden verspreid. Nu zijn er filmfestivals in Beijing, Sjanghai, Nanjing, Guangzhou en Chongqing.
Voor een echte bloei zal de censuur moeten worden afgeschaft, denkt Wu. Dat zal niet zo snel gebeuren. Voor het buitenland produceren is ook niet meer zo rendabel, nu de wereldwijde filmmarkt zo is ingezakt.
Intussen zien andere filmmakers China juist als het land van kansen. Qiao Li (24) heeft lange tijd in Australië gewoond, maar is sinds vier jaar weer terug in Beijing om films te maken. “De reden dat ik hier wilde werken was dat hier heel, heel veel mogelijkheden zijn”, zegt hij. “De sector bloeit en het is vrij genoeg om me mijn ding te laten doen en daarmee toch mijn huur te kunnen betalen. Dat is iets wat thuis heel moeilijk geweest zou zijn.”