Stroomstoot voor Puebla-Panamaplan

Mexico en Guatemala zijn dinsdag begonnen met de werken om hun stroomnet met elkaar te verbinden. Het is een concrete stap waaraan het in 2001 met veel bombarderie aangekondigde “mini-Marshallplan voor Centraal-Amerika” dringend nood had.

Het zogenaamde Puebla-Panamaplan zou de economische ongelijkheid in Centraal-Amerika binnen afzienbare tijd helpen wegwerken. Het was de bedoeling via infrastructuurwerken economische corridors te bouwen tussen het zuiden van Mexico en zes Centraal-Amerikaanse landen. De Mexicaanse president Vicente Fox, de initiatiefnemer en de grootste voorvechter van het Puebla-Panamaplan wou spoor- en snelwegen en gas- en elektriciteitsleidingen aanleggen tussen het zuiden van Mexico en de rest van Centraal-Amerika. Maar het project heeft veel stoom verloren, en Fox is eind dit jaar president af.

Misschien blaast de integratie van de stroomdistributie in Centraal-Amerika het plan nu toch nieuw leven in. Aan het gezamenlijke elektriciteitsnet van Mexico en Guatemala moeten later ook de netten van de andere Midden-Amerikaanse landen en misschien zelfs dat van Colombia worden aangesloten. Een deel van dat project wordt gefinancierd door de Inter-Amerikaanse Ontwikkelingsbank.

Het voornemen om de nationale stroomnetten in de regio met elkaar te verbinden, dateert al van de jaren 80, lang voordat het Puebla-Panamaplan werd uitgetekend. En energie is één van de schaarse terreinen waar het groots opgezette plan al concreet vordering heeft gemaakt, zegt Fernando Cuevas, de chef van de eenheid Energie van de Economische Commissie voor Latijns-Amerika en de Cariben, een VN-orgaan.

Maar zelfs op dit vlak is het tempo niet indrukwekkend. Het Puebla-Panamaplan werd in 2001 officieel voorgesteld aan de buitenwereld. Volgens het oorspronkelijke tijdschema moet de integratie van de stroomnetten in de regio al in 2003 rond zijn. Inmiddels is de deadline verschoven naar 2008.

In het kader van het Puebla-Panamaplan zouden ook waterkrachtcentrales worden gebouwd, maar die plannen zijn niet van de grond gekomen. Intussen is er vooral aandacht voor het Mexicaanse voorstel om een grote raffinaderij te bouwen in Centraal-Amerika. Het project, dat los van het Puebla-Panamaplan werd gelanceerd, zou een enorme investering van meer dan 3 miljard euro vergen. In de raffinaderij, die in 2011 kaar moet zijn, zou Mexicaanse aardolie verwerkt worden tot derivaten voor Mexico en voor de Midden-Amerikaanse markt.

Zowel de raffinaderij als het Puebla-Panamaplan zijn kinderen van de huidige Mexicaanse president, Vicente Fox. Het is onzeker of Mexico aan de plannen vasthoudt wanneer de ambtstermijn van Fox er in december opzit. Felipe Calderón en Andrés López Obrador, de grootste kandidaten voor zijn opvolging, verliezen geen woord over de plannen in hun kiescampagne.

Veel Mexicanen zullen er geen traan om laten als het plan begraven wordt. “Volgens ons is het oorspronkelijke Puebla-Panamaplan dood”, zegt Héctor de la Cueva, de woordvoerder van de Red Mexicana de Acción Frente al Libre Comercio. Die actiegroep kant zich tegen vrijhandelsverdragen en andere projecten die aansturen op een verdere liberalisering van de Latijns-Amerikaanse economieën.

“Wat we nu zien is dat er met punctuele projecten vooruitgang wordt geboekt”, oordeelt de la Cueva. Volgens hem gaat het om een nieuwe versie van het plan, waar minder ruchtbaarheid aan gegeven wordt. Zijn organisatie vindt samen met andere actiegroepen dat de nieuwe Puebla-Panamaplan naar “neokolonialisme” ruikt, en vermoedt dat ook de VS achter het initiatief zitten. Die zien de integratie van Mexico met Midden-Amerika misschien als een dam tegen de alternatieve integratieplannen voor Zuid-Amerika van de linkse regering in Venezuela.

Meer duidelijkheid verschaft allicht de top van de staatshoofden van Mexico en zeven Midden-Amerikaanse landen, die op 11 juli plaatsvindt in Panama. De aaneenschakeling van de stroomnetten staat er op de agenda, en de staatsleiders willen ook een algemene stand van zaken opmaken van de integratie-initiatieven voor hun regio.

In de negen Mexicaanse deelstaten en de zeven landen van Midden-Amerika waarop het Puebla-Panamaplan betrekking heeft, wonen 64 miljoen mensen. Het is de armste regio van heel Latijns-Amerika. Het Puebla-Panamaplan wil daar verandering in brengen door wegen en spoorlijnen aan te leggen, grote industriële projecten op te zetten en vrijhandelszones in te richten.(PD)