Transitie

De rush op grondstoffen voor de groene transitie wakkert landroof en onderdrukking van inheemse volkeren aan, zegt Rukka Sombolinggi van de Toraja-stam op het Indonesische eiland Sulawesi. Ze kroop in haar pen om dit onderbelichte probleem aan te kaarten.

De energietransitie biedt kansen aan landen die rijk zijn aan grondstoffen voor zonnepanelen en batterijen. Maar de meeste van die landen verwerken de grondstoffen niet zelf, waardoor ze te weinig profiteren van de welvaart die de transitie kan teweegbrengen, waarschuwt VN-organisatie UNCTAD. 

Welvaart is al wat de klok slaat. Het politieke bedrijf, met de Wolf van Wall Street als menner, dendert voort naar steeds meer welvaart. Intussen trillen in de dorpsstraat de kasseien uit de grond. Het lijkt alsof welvaart alleen maar in gestrekte draf vooruit kan gaan. Maar gáát ze ook vooruit?

Groene elektriciteit heeft de wereldeconomie in 2023 een boost van 10 procent gegeven. Dit komt door de investeringen in de productie van schone energie en de verkoop van elektrische auto’s zeggen analisten van het Internationaal Energieagentschap (IEA).

Inheemse gemeenschappen verzetten in hun directe omgeving belangrijk onbetaald werk in de strijd tegen de klimaatverandering en voor natuurbeheer. Werk dat in feite de hele wereld ten goede komt. Moet dit werk worden vergoed?

Milieuorganisaties vrezen dat de aandacht voor de klimaatcrisis in Europa helemaal is weggeëbd. Een gelekte nota van de Europese Raad toont vooral de militaire ambities aan. ‘Maar je kunt een bosbrand of overstroming niet neerschieten en bombarderen.’

Volgens nieuw Duits onderzoek is meer dan een derde van de totale populatie van mensapen in Afrika bedreigd door mijnbouwconcessies, een gevolg van de stijgende vraag naar mineralen zoals kobalt en lithium.

Tot 80% van ons vlees en zuivel zou microplastics bevatten en dankzij pesticiden die we doodleuk op ons voedsel spuiten, eten we dagelijks PFAS. Geen enkel zinnig mens kan dat goedpraten, meent landschapsarchitect Louis de Jaeger. Hoe kan het dan dat we dat toch blijven doen?

Om klimaatneutraal te worden is mijnbouw onvermijdelijk. Maar één vraag wordt daarbij nauwelijks gesteld: lukt dat ook met minder grondstoffen?

‘Voedsel is te goedkoop’, noteert landschapsarchitect en auteur Louis De Jaeger tijdens een gesprek tussen boeren en mensen uit de retail en de voedingsindustrie. ‘Als we de landbouw eerlijk willen maken, moeten we de hele maatschappij aanpakken.’

De wereldwijde CO2-uitstoot uit energie bereikte vorig jaar opnieuw een record, blijkt uit cijfers van het Internationaal Energieagentschap. Maar de groei neemt wel af, mede dankzij de razendsnelle opmars van wind- en zonne-energie en elektrische wagens.

In het lentenummer van MO*magazine focussen we op de grondstoffen die we nodig hebben voor de energietransitie. Wie wordt beter van het Boliviaanse lithium, het Indonesische nikkel of het Congolese kobalt? Hoe dominant is China en hoe positioneert Europa zich? Lees er alles over in MO*151.