Tanzania heeft gekozen

De uitslag laat geen twijfel: CCM blijft de komende vijf jaar de regeringspartij van Tanzania.

CHADEMA eindigt op de tweede plaats met 39,97%. ACT - de partij die met Anna Mghwira als enige een vrouw naar voor schoof - volgt op de derde plaats  met slechts 0,65%.

Hoewel in totaal acht kandidaten in de running waren om huidig president Jakaya Kikwete (CCM) op te volgen, ging de strijd voornamelijk tussen Dr. John Magufuli (CCM) en Edward Lowassa (CHADEMA).

CCM wint met blauwpaarse plekken

CCM is met meer dan de helft van de stemmen zeker van haar overwinning, maar krijgt toch een aantal rake klappen. Dat is vooral te voelen in de zetelverdeling in het parlement: CCM verliest maar liefst negen zetels aan CHADEMA, wat voor een politiek stabiel land als Tanzania als een grote verrassing komt.

Ook Magufuli’s behaalde percentage van 58,46% is nipter dan het lijkt. Ter vergelijking: huidig president Jakaya Kikwete behaalde bij zijn eerste kandidaatstelling in 2005 maar liefst 80,28% van de stemmen. Wat maakte deze strijd dan bijzonder? Om die vraag te beantwoorden, moeten we eerst even de profielen van beide heren naast elkaar leggen. 

Dr. John Magufuli (CCM)

Daktari John Magufuli behaalde een Doctoraat in de Chemie aan de Universiteit van Dar es Salaam, maar koos na zijn studies voor het politieke pad. Hij is lid van de Chama Cha Mapinduzi (Partij van de Revolutie) sinds 1977 en zetelt sinds 2005 in het parlement. Zijn huidige post als Minister van Werk loopt binnenkort ten einde.

Magufuli is de drijvende kracht achter de indrukwekkende wegenbouw.

Door zijn jarenlange aanwezigheid in de Tanzaniaanse politiek heeft Magufuli een trouwe achterban uitgebouwd. Hij was tijdens de tweede legislatuur van Kikwete de drijvende kracht achter de indrukwekkende wegenbouw in Tanzania. Hoewel niemand kan ontkennen dat de uitbouw van deze infrastructuur goed is voor het land, wordt (vooral internationaal) ook kritisch gekeken naar de buitenlandse schuld die daarmee gepaard gaat.

Agendapunten die Magufuli nauw aan het hart liggen, zijn de corruptie bestrijden en de infrastructuur van het land verder uitbouwen.

Hij wil de stabiliteit van de elektriciteitsvoorziening verbeteren - en dus een einde maken aan de stroompannes - door het inzetten van de natuurlijke energiebronnen die Tanzania rijk is. 

Edward Lowassa (CHADEMA)

Edward Lowassa behaalde een Master in de Ontwikkelingssamenwerking aan de Universiteit van Bath (UK) en vocht mee aan Tanzaniaanse zijde tegen Oeganda tijdens de Kagera-oorlog. Hij begon zijn politieke carrière in 1990 bij CCM.

In 2008 was Lowassa betrokken bij een corruptieschandaal.

In 1995 deed hij een eerste keer een gooi naar het presidentschap. Tien jaar later zette hij zijn eigen ambities opzij om zijn jeugdvriend Jakaya Kikwete te steunen in zijn campagne. Dit leverde hem de post van eerste minister op.

Drie jaar later bevlekte zijn reputatie door een corruptieschandaal. Hij ontkende alle beschuldigingen, maar stapte wel uit zijn ambt.

Toen in juli 2015 niet Lowassa, maar Magufuli als presidentskandidaat voor CCM gekozen werd, was voor Lowassa de maat vol. Hij stapte over naar de oppositiepartij Chama Cha Demokrasia Na Maendeleo (Democratische Partij van de Vooruitgang) en werd er meteen gesteund door vier oppositiepartijen.

Lowassa wil voornamelijk de armoede bestrijden en inzetten op het creëren van jobs voor jongeren om de torenhoge werkloosheid in te dammen. 

De eerste echte strijd

Hoewel Tanzania een democratisch land is met meerpartijensysteem, zijn de verkiezingen nooit echt spannend. Sinds haar onafhankelijkheid in 1961  werd Tanzania geregeerd door CCM en maakten de oppositiepartijen geen schijn van kans. De overstap van Lowassa naar CHADEMA was onverwachts en bracht vuur in het spel. Plots was niet meer zeker of de fakkel bij dezelfde partij zou blijven.

Daar waar Magufuli een trouwe achterban heeft opgebouwd, is Lowassa vooral bij jongeren populair. Van de 22.750.789 geregistreerde stemgerechtigden is 57% tussen 18 en 35. Een groot deel daarvan ging dit jaar voor de eerste keer stemmen, waardoor hun stemgedrag moeilijk te voorspellen was. De voorspellingen in de Tanzaniaanse en internationale media gingen dan ook alle kanten uit. 

Kikwete geeft de fakkel met plezier door

Na het tienjarige presidentschap van Kikwete, heeft Tanzania gekozen voor de minst radicale verandering. Zij die achter Lowassa stonden, zeiden er vaak in één adem bij dat ze denken dat Magufuli toch zal winnen. Achteraf gezien ligt dit in de lijn van het politiek stabiele Tanzania.

‘Het leiden van een land is een stressvolle job waar je weinig dankbaarheid voor terugkrijgt.’

Kikwete kijkt met voldoening terug op zijn twee ambtstermijnen. Zijn focus lag vooral op agricultuur en gezondheidszorg. Het feit dat hij het land in moeilijke tijden wist samen te houden, vult hem eveneens met trots. Hierbij onderlijnt hij het belang van het Kiswahili, de nationale taal van Tanzania die mee het gevoel van eenheid ondersteunt.

Toch verlaat Kikwete met veel plezier en opluchting zijn presidentsstoel. Als hij terugblikt op de laatste tien jaar, noemt hij het leiden van een land een stressvolle job waar je weinig dankbaarheid voor terugkrijgt.

Waarom andere Afrikaanse leiders dan wel aan de macht willen vastklampen, wil hij niet in hun plaats beantwoorden. Dat is een vraag die journalisten hen rechtstreeks moeten stellen. 

Het rebelle Zanzibar

Over het algemeen zijn de verkiezingen rustig verlopen. In Kigoma - in het westen van Tanzania - kleurden de straten al vóór de officiële bekendmaking geen en groen, taferelen die doen denken aan een voetbalcompetitie.

De straten van het semi-autonome Zanzibar waren onrustiger. Nadat de regering aankondigde de verkiezingen te hernemen wegens fraude, ontstonden rellen en ontploften twee bommen op het toeristische eiland. Hierbij vielen geen gewonden.

Zanzibar trekt in januari 2016 opnieuw naar de stembus om haar parlement te kiezen. De stembusuitslag zal geen verschil maken op Magufuli’s overwinning als president. En met dit nieuws verdwijnt het politiek stabiele Tanzania mogelijk weer uit de internationale media tot aan de verkiezingen van oktober 2020.