Afrika werkt aan betere weersvoorspellingen

Elk jaar in september publiceren de meteorologische diensten van de SADC-landen hun weersverwachting voor de warme maanden die er dan aankomen. De zomermaanden zijn beslissend - de winter is meestal hier meestal droog en kalm, zegt Senanele Shongwe, een meteoroloog van de Nationale Weerdienst van Swaziland. Het komt erop tijdig een goede beeld te krijgen van wat de komende maanden zullen brengen.

Vanuit de Mozambikaanse hoofdstad Maputo probeert de SADC het werk van de meteorologische diensten in de lidstaten op elkaar af te stemmen en technologische verbeteringen te stimuleren. Dat is geen luxe in een regio waar de meerderheid van de bevolking nog aan overlevingslandbouw doet en exportlandbouw een belangrijke inkomstenbron is. In de Zimbabwaanse hoofdstad Harare heeft de SADC ook een speciaal centrum opgezet dat zo snel mogelijk moet waarschuwen voor dreigende droogteperiodes en overstromingen. Dat centrum adviseert de lidstaten bij de keuze van locaties voor nieuwe landbouwgebieden en nederzettingen, of bij de berekening van de watermassa’s waartegen bruggen en dammen bestand moeten zijn.

De voorbije rampjaren hebben Zuidelijk Afrika meer oog doen krijgen voor de waarde van accurate weersvoorspellingen. De meeste landen in de regio kregen sinds het begin van het nieuwe millennium met ernstige voedseltekorten af te rekenen door een tekort aan regen. Maar in Mozambique, Zuid-Afrika en Swaziland hebben ook overstromingen voor ellende en ontbering gezorgd.

Betrouwbare prognoses kunnen boeren helpen de juiste gewassen te kiezen - maniok kan bijvoorbeeld beter tegen de droogte dan maïs, en bonen kunnen sneller geoogst worden, zodat een kort regenseizoen minder schade kan aanrichten. Hulporganisaties baseren zich op de voorspelde neerslagpatronen om uit te maken hoeveel voedselhulp er nodig zal zijn en waar de voorraden moeten worden opgeslagen om efficiënt te kunnen worden verspreid. Ook epidemieën hangen samen met het weer: overvloedige neerslag leidt in sloppenwijken en arme plattelandsgebieden bijna onveranderlijk tot diarree en soms tot cholera. Ook malariamuggen kunnen echte legers vormen als het lang genoeg nat blijft. Warm weer drijft dan weer het elektriciteitsverbruik op, wat in extreme gevallen tot stroompannes lijdt die de industrie kunnen lamleggen.

Het advies van de weermannen in Zuidelijk Afrika wordt steeds beter opgevolgd, zeker nu de weerberichten in verschillende landen ook in de lokale talen worden verspreid. Maar de wetenschap wordt nog niet overal even goed verstaan, zegt Sipho Dlamini, een meteorologisch adviseur van de SADC. In sommige landen wordt gehoor gegeven aan de waarschuwingen, andere landen doen de voorspellingen nog altijd af als een onbetrouwbare grap. De armste landen hebben vaak ook maar weinig mogelijkheden om te reageren op aangekondigde droogte of stortregens.

Dlamini ergert zich aan de wanverhouding tussen de winst die sectoren als de landbouw, de bouwnijverheid, het toerisme en het transport uit goede puren en de schaarse middelen waarmee de weersvoorspellers in Zuidelijk Afrika moeten werken. (PD/ADR)