De balans van de Keniaanse crisis

Kort na de verkiezingen op 27 december 2007 waren vooral de Kikuyu, de aanhangers van president Kibaki, het slachtoffer van geweld. De gerichte aanvallen kwamen onder andere van de Luo, de minderheidsgroep waartoe oppositieleider Odinga behoort.
Sindsdien hebben de Kikuyu verschillende wraakacties ondernomen. Woensdag 31 januari kreeg het Keniaanse leger voor de tweede keer sinds de verkiezingen het bevel om burgers van andere etnische groepen uit de gebieden te jagen waar de Kikuyu  in de meerderheid zijn. 

Echte oorzaak van conflict

Volgens voormalig VN-secretaris-generaal Koffi Annan, die momenteel bemiddelt met de Keniaanse leiders, is het geweld van de voorbije maand niet louter toe te schrijven aan de kiesfraude of de etnische verdeeldheid binnen het land, maar vooral aan de diepgewortelde ongelijkheid tussen de verschillende etnische groeperingen.
“We moeten de fundamenten van de onlusten aanpakken en voor een eerlijke verdeling van middelen zorgen, anders zullen we dit over drie of vier jaar opnieuw meemaken”, zei Annan zondag 27 januari in Nairobi.

Andere minderheden

Doordat Odinga zich tijdens de verkiezingscampagne profileerde als de kandidaat voor de armen, kreeg zijn partij, de Orange Democratic Movement (ODM), stemmen van verschillende etnische groepen, waaronder de Luo en Kalenjin.
Toen president Mwai Kibaki op 30 december zijn verkiezingsoverwinning bekendmaakte, richtte de woede van de Luo en Kalenjin zich op de Kisii-bevolking, een Bantu-sprekende gemeenschap die tussen de twee grote nilotische gemeenschappen woont in het westen van Kenia,  omdat die niet massaal op Odinga zou hebben gestemd.
Enkele dagen later waren er al honderden getraumatiseerde Kisii op de vlucht, zonder bezittingen en soms zonder hun geliefden. Anderen waren er getuige van hoe hun familieleden werden vermoord of hoe hun moeders en zussen werden aangerand door jonge mannen. Dode lichamen van zo’n 200 Kisii uit het Kisii-district in Kenia, zijn volgens berichten na enkele weken nog steeds niet geïdentificeerd en begraven.

Internationale druk

De dag na de fel omstreden presidentsverkiezingen in Kenia kreeg Nairobi voor 41 miljoen euro steun van de Europese Unie. Nu ook de eigen Europese waarnemers van mening zijn dat er onregelmatigheden gebeurd zijn, vinden leden van het Europese Parlement dat de hulp aan Kenia moet worden opgeschort.
Slovenië, dat momenteel voorzitter is van de Europese Unie, kant zich tegen een bevriezing van de steun. De Sloveense minister van Ontwikkelingssamenwerking Andrej Ster is van mening dat een bevriezing de armen in Kenia het hardst zou treffen.
Ook vanuit andere hoeken wordt er druk uitgeoefend op de Keniaanse leiders, de Verenigde Naties hebben Odinga en Kibaki gewaarschuwd dat ze internationaal vervolgd kunnen worden als ze hun achterban blijven ophitsen.

Het G-woord

De Amerikaanse gezant voor Afrika, Jendayi Frazer, heeft op 31 januari tijdens de vergadering van de Afrikaanse Unie in Ethiopië, het geweld in de Keniaanse Riftvallei gelabeld als ‘etnische zuivering’. Hoewel ze bewust het omstreden woord ‘genocide’ afzweerde, wordt ook de door Frazer gebruikte term afgekeurd door verschillende westerse diplomaten, omdat dat aan de Kenianen een indruk van partijdigheid zou geven.
Sinds oppositieparlementariër Mugabe Were het voorbije weekend werd vermoord, stijgt de vrees dat de toestand in Kenia kan escaleren tot een burgeroorlog.
Kenia was jarenlang een relatief stabiel toevluchtsoord voor vluchtelingen uit buurlanden. Toch vormden verkiezingen in het verleden al eerder het kader voor de zeldzame uitbarstingen van etnisch gekleurd geweld.