‘Hervorming Wereldbank en IMF is wassen neus’

Beide financiële instituten probeerden afgelopen week in Singapore met een ‘make-over’ een legitimiteitscrisis, budgettaire beperkingen en een identiteitscrisis, gevolg van hun zwaar bekritiseerde rol in de wereldeconomie, te boven te komen.

Onder druk bracht het IMF verandering aan in de stemstructuur van lidstaten, als voorbode voor verdere kleine veranderingen, waarbij de rijke landen nog altijd de touwtjes stevig in handen zullen hebben. De Wereldbank lanceerde een public relations-offensief, met goed bestuur en anti-corruptie als hoofdthema’s. Critici zeggen dat dit offensief schadelijk kan zijn voor de hulp aan arme landen en dat het de Bank de gelegenheid geeft nationale democratische instituten te ontwijken. Wolfowitz heeft onlangs nog een aantal projecten bevroren in Congo en India. Hij achtte het risico te groot dat het geld niet goed terecht zou komen.

De hervormingen zijn voor sommige analisten niet aanvaardbaar. Ze vinden dat zowel het IMF als de Wereldbank onderdeel zijn van hetzelfde neoliberale systeem dat zich laat inspireren door Wall Street.

“Het is onmogelijk om het Fonds en de Bank te hervormen”, zegt John Hilley, een politiek wetenschapper in Glasgow die werken publiceerde over neo-liberaal militarisme, het IMF en de Wereldbank. Hij ziet beide instituten liever vervangen worden door organen die meer oog hebben voor mensen en de aarde en minder gefixeerd zijn op “zakelijke waarden.”

Critici wijzen erop dat het smoren van dissidente stemmen in Singapore eraan herinnert dat constructieve gesprekken met beide instituten moeilijk zijn. Honderden activisten uit het maatschappelijk middenveld werden gedwongen zich te verspreiden over bijeenkomsten in Singapore (waar geaccrediteerde activisten werden toegelaten in het conventiecentrum) en Batam in Indonesië, waar anderen schaduwbijeenkomsten en protesten organiseerden. Deze verdeel-en-heerstactiek verzwakte de stem van het maatschappelijk middenveld.

“De bijeenkomsten in Singapore hebben laten zien hoe ondemocratisch de Bank en het IMF in werkelijkheid zijn”, zegt Achmad Ya’kub van de Indonesische Federatie van Boerenbonden (FSPI). Hij werd in Singapore gearresteerd, gedurende veertien uur verhoord en vervolgens het land uitgezet. “Het klein beetje geloofwaardigheid dat ze nog hadden, zijn ze nu kwijt.”

In sommige kringen van activisten klinkt het dat het maatschappelijk middenveld alle toekomstige bijeenkomsten van de Bank moet boycotten. Consultatie van het maatschappelijk middenveld zou het beleid van de Bank en het IMF alleen maar meer legitimiteit geven.

Hilley waarschuwt dat mensen zich niet moeten laten misleiden door het kennelijk meer welwillende gezicht van de Bank. “Het voorzitterschap van Paul Wolfowitz, de agenda van de International Finance Corporation - de tak van de Bank die ontwikkeling van de private sector stimuleert - en het op groei gerichte beleid wijzen allemaal op de echte prioriteiten van de Bank”, zegt hij. Wolfowitz wordt alom gezien als de architect van de agressieve Amerikaanse buitenlandpolitiek in Irak en het Midden-Oosten.

Veel activisten zien demonstraties als een van de beste methoden om druk uit te oefenen op het IMF en de Bank. Hoewel er een verbod was op demonstraties in Singapore en Batam, demonstreerden boeren en activisten eind vorige week wel in Jakarta. Zo’n duizend activisten protesteerden daar bij het kantoor van de Indonesische minister van Financiën en het presidentiële paleis.