Huiselijk geweld niet langer taboe in Noord-Kivu

“Ik had genoeg van het geweld van mijn man, die zich niet langer met het huishouden bezighoudt en geen schoolgeld van de kinderen betaalt”, getuigt een jonge vrouw uit Goma. “We leven nog wel samen, maar zijn niet meer getrouwd. Om me tegen hem te verdedigen, heb ik klacht ingediend. Ook al is dat ongebruikelijk, ik had geen andere keuze.”

Ook een moeder van vijf kinderen komt getuigen tegen haar man. “Al enkele maanden mishandelt hij me fysiek. Hij heeft mijn vinger afgesneden, waardoor ik gehandicapt blijf. Hij is met onze kinderen naar Bukavu gevlucht en ik blijf alleen achter. Deze situatie is onhoudbaar”, verklaart ze aan de verantwoordelijke griffier.

Politie bemiddelt

De klachten van slachtoffers van huiselijk geweld stapelen zich op in Goma sinds een bijzondere wet in 2009 op punt werd gesteld. Hierdoor komt er een onderscheid tussen geschillen die burgerlijk of strafrechtelijk van aard zijn. “De klachten die we ontvangen zijn ofwel twisten over hoederecht, alimentatie of scheiding, die door een burgerlijke rechtbank worden behandeld, ofwel slagen en verwondingen, die strafrechtelijk zijn”, verklaart Luc, griffier bij de rechtbank van eerste aanleg in Goma.

Vroeger, voor deze wet bestond, werden seksueel en huiselijk geweld bestempeld als een sociale kwestie en gingen de daders vrijuit. Vandaag is het een misdrijf dat wettelijk bestraft wordt, waardoor veel vrouwen hun man aangeven.

Er bestaan ook andere juridische manieren, bijvoorbeeld een speciale politie die instaat voor de bescherming van kinderen en vrouwen in Noord-Kivu. De eenheid in Goma voert onderzoek, stelt bekeuringen op, informeert vrouwen over hun rechten en moedigt hen aan om kwesties van huiselijk geweld en mishandeling voor de rechter te brengen. “Veel vrouwen klagen hier over hun man, maar slechts enkelen willen dat hij aan justitie wordt uitgeleverd”, vertelt majoor Bodeli Dombi van deze politie-eenheid. “De meerderheid hoopt eerder dat we bemiddelen.”

Stilte doorbreken

Toch leiden weinig processen tot een veroordeling. De vrouwen doorlopen zelden de volledige procedure. “Sommigen raken ontmoedigd door de traagheid waarmee het gerecht werkt en de verschillende formaliteiten die ze moeten afhandelen. Anderen hebben niet het geld om zich te laten verdedigen”, zegt Félix Byenda van de burgerlijke rechtbank in Goma. “In vele gevallen doet justitie haar werk, maar geven de slachtoffers eenmaal de klacht werd ingediend geen teken van leven meer.”

“Vandaag proberen we de stilte te doorbreken, zodat het geweld waarvan we het slachtoffer zijn ophoudt. We moeten leren geduldig zijn. Ook al doet het gerecht er vijf of zes jaar over”, besluit Cynthia Ilunga Mulala, lid van de ngo Acties en Initiatieven voor de Bescherming van Vrouw en Kind (Aidprofen).