Mattheuseffect speelt volop in tsunamilanden

Ondanks de massale toevloed van hulp is de situatie voor veel overlevenden
van de tsunami er sinds een half jaar niet op vooruit gegaan. Dat is de
conclusie van ‘After the Tsunami’, een rapport van de universiteit van California, het Berkeley Human Rights Centre en andere onderzoekers. In alle landen die we onderzochten, zorgt de overbevolking in de tijdelijke onderkomens voor problemen als seksueel geweld, alcoholmisbruik en fysiek geweld, zeggen de onderzoekers. Het leven is er mensonwaardig.

Op de Malediven wonen de mensen die hun huis verloren nu in kampen die erg onveilig zijn. Vrouwen en kinderen zijn er het slachtoffers van aanvallen door druggebruikers, melden de onderzoekers. Kinderen op Sri Lanka riskeren gerekruteerd of ontvoerd te worden door de Tamil Tijgers, de rebellengroep die vecht voor autonomie voor de Tamilminderheid op het eiland. De onderzoekers melden dat de Tijgers kindsoldaten zoeken in de kampen.

De noodhulp in India, Indonesië, Sri Lanka, Thailand en de Malediven illustreert vaak het Mattheuseffect: wie heeft, zal gegeven worden. In Sri Lanka is de reconstructie geografisch zeer ongelijk verdeeld, afhankelijk van het politieke gewicht van de plaats. Op de Malediven verschilt de hulp aan de overlevenden sterk van eiland tot eiland. De inspanningen hangen af van de grillen van de chefs op de eilandengroep. In Thailand blijven Birmese vluchtelingen verstoken van hulp. Omdat ze geen papieren hebben, vrezen de migranten dat de Thaise overheid hen zal arresteren in plaats van te helpen.

De verdeling van de hulp blijft vaak achterwege of gebeurt op discriminerende wijze omwille van corruptie, favoritisme en een slecht management. In elk land verdelen zowel de overheid als de ngo’s de hulp erg ongelijk. In Sri Lanka, India en Thailand troffen de onderzoekers streken aan waar de vissers in het ene dorp geld kregen om hun boten te herstellen, terwijl hun collega’s een dorp verderop geen hulp kregen. Dat zorgt voor grote onvrede en soms geweld.

Ook de mensenrechtengroep Human Rights Watch vindt dat het behoorlijk fout loopt bij de verdeling van de hulp. Met name in India, Sri Lanka en Indonesië blijven de meest kwetsbare groepen verstoken van hulp, zo schreef HRW onlangs in een brief aan Bill Clinton, de speciale gezant van de VN voor de heropbouw na de tsunami. De machthebbers proberen profijt te trekken uit de hulp ten koste van de zwakste groepen, zegt Brad Adams, de directeur van de Aziatische afdeling van HRW. In India trekken de hogere kasten en de projectontwikkelaars profijt uit de hulp. In Indonesië zijn het de gewapende groepen en het leger die er hun voordeel mee doen. (MM/PD)