Mensenrechtengroepen eisen duidelijkheid over gevangenispraktijken

De eisers in de rechtszaak die op 2 juni aanhangig werd gemaakt, zijn de American Civil Liberties Union (ACLU), het Centre for Constitutional Rights (CCR), de Physicians for Human Rights (PHR), de Veterans for Common Sense and de Veterans for Peace. Hun aanklacht luidt dat federale VS-agentschappen waaronder de CIA en de FBI twee verzoeken volgens de Freedom of Information Act (FOIA) naast zich neerlegden.

Een eerste verzoek volgens deze Amerikaanse wet voor toegang tot informatie dateert van oktober 2003. De CIA, de FBI en de ministeries voor Binnenlandse Veiligheid, Justitie en Buitenlandse Zaken werden officieel verzocht onmiddellijk alle gegevens over mishandeling en marteling van overleden gevangenen in Amerikaanse detentiecentra openbaar te maken. Volgens mediaberichten zijn sinds eind 2001 meer dan 30 mensen die in Amerikaanse detentiecentra werden vastgehouden, overleden. Minstens 16 van de overlijden zijn geklasseerd als moorden. Een tweede, vergelijkbaar verzoek volgde in mei 2004, na de publieke verontwaardiging die volgde op de onthullingen van mishandelingen in de Abu Ghraibgevangenis in Irak.

De mensenrechtengroepen eisen verder inzage in alle documenten over het beleid met betrekking tot de ondervraging van gevangenen in Amerikaanse detentiecentra en opheldering over de uitlevering van gevangenen aan landen waarvan bekend is dat ze martelpraktijken toepassen. De mensenrechtengroepen vroegen ook inzage in alle documenten over de maatregelen die de VS namen na de bezorgdheid die het Internationale Comité van het Rode Kruis uitte over de behandeling van gevangenen in centra die onder Amerikaanse controle staan, onder meer de Abu Ghraibgevangenis.

De regering heeft onze inspanningen tot inzage in deze documenten voortdurend tegengewerkt, zegt Amrit Singh, advocaat bij de ACLU, een van de aanklagende organisaties. Ze bleef zeggen dat het de gegevens volgens hun eigen timing openbaar zouden maken, maar het duurt nu al 10 maanden en dus waren wij gedwongen om de zaak voor de rechtbank te brengen.

Bij beide verzoeken weigerden de betrokken agentschappen op de verzoeken tot onmiddellijke toegang tot de informatie in te gaan. Ze argumenteerden dat het niet ging om vragen over de integriteit van de overheid die het vertrouwen van de burgers zou beschamen en dat de weigering om de informatie openbaar te maken het leven of de veiligheid van geen enkel individu in gevaar zou brengen. Andere gegevens zouden volgens de CIA en de FBI helemaal nooit mogen worden vrijgegeven.

De afgelopen maanden verschenen in de pers meerdere regeringsnota’s die lijken opgesteld om het gebruik van martelingen goed te praten. En het voorbije weekend uitte de Amerikaanse balie kritiek op wat het noemde een wijdverspreid patroon van detentiemethoden die mishandeling omvatten dat een voedingsbodem vormt voor terrorisme door de VS af te schilderen als een arrogante natie die zichzelf boven de wet stelt.

De organisaties die vandaag hun zaak voor de rechtbank bepleiten, zijn er heilig van overtuigd dat de hoge functionarissen minstens voor een deel verantwoordelijk zijn voor de misbruiken. Hun aanklacht stelt dat er toenemende aanwijzingen bestaan dat het misbruik van gevangenen systematisch was, in sommige gevallen leidde tot de dood en dat hoge functionarissen de praktijken goedkeurden of door de vingers zagen.” Singh vindt het dan ook van het grootste belang om de officiële documenten over de mishandelingen zo snel mogelijk op tafel te krijgen. (ADR/MM)