Morales voor krachtproef

Een duizendtal hongerstakers, waaronder parlementsleden, plaatselijke bestuurders en leiders van sociale bewegingen, eist al weken dat Morales een beslissing van de Grondwetgevende Vergadering ongedaan maakt om wijzigingen aan de Boliviaanse grondwet met een eenvoudige meerderheid goed te keuren. De Beweging naar het Socialisme (MAS) van Morales en haar medestanders bezetten meer dan de helft van de zetels in de Grondwetgevende Vergadering. De oppositie vindt dat er voor elke wijziging een tweederde meerderheid moet worden gevonden, wat haar een vetorecht zou geven.

43 parlementsleden van de conservatieve partij Podemos begonnen woensdag in het parlement ook aan een hongerstaking om te protesteren tegen de gewelddadige ontruiming van een kerk in La Paz waar een groep hongerstakers zich had geïnstalleerd.

Het verzet tegen de linkse beleid van Morales groeit al een aantal weken. Het wordt gedragen door conservatieve politici, ondernemers en burgerbewegingen uit Santa Cruz, Beni, Pando en Tarija, vier relatief rijke provincies die meer autonomie willen verwerven.

De onrust komt op een ongelegen moment voor Morales. Vanavond (8 december) begint in Cochabamba de tweede top van de Zuid-Amerikaanse Gemeenschap van Naties. Dat is een nog grotendeels papieren initiatief om de economische en politieke integratie van de twaalf landen van de regio te bevorderen. Bolivia verwacht zeker een zevental presidenten.

Morales had de oppositie gevraagd geen actie te voeren tijdens de tweedaagse top, maar die had daar geen oren naar. Voor het eerst sinds drie jaar hebben de conservatieven weer de wind in de zeilen in Bolivia. De Beweging naar het Socialisme (MAS) van Morales beheerste het politieke toneel sinds de val van president Gonzalo Sánchez de Lozada na de volksopstand van oktober 2003. In de voorbije weken lieten de acties tegen de almacht van Morales in de grondwetgevende vergadering de oppositie weer opleven.

De nog altijd populaire regering van Morales maakte een slechte beurt toen de Boliviaanse tv-kijkers woensdag beelden kregen van de gewelddadige ontruiming van de kerk in La Paz. De hongerstakers gingen op de vlucht voor militanten van de MAS en onbekende vechthanen die bewapend waren met knuppels en staven dynamiet. Vice-president Álvaro García Linera nam later afstand van de ontruiming. Veel Bolivianen zijn ontzet. Zelfs toen de generaals het in Bolivia voor het zeggen hadden, werden kerken die als ontmoetingsplaats voor opposanten dienden ongemoeid gelaten.

Ook de oppositie heeft zich al laten verleiden tot geweld. Een groep universiteitsstudenten die de ideeën van het naar separatisme neigende Burgercomité voor Santa Cruz deelt, viel gewapenderhand de belastingdienst in de stad Santa Cruz binnen en vernielde ook de kantoren van een mensenrechtenorganisatie in de stad.

Intussen maken aanhangers van de MAS aanstalten om kranten en radio- en tv-stations te bezetten die niet op de lijn van de regering zitten. Met name de journalisten van de tv-zenders PAT en Unitel maken zich zorgen.

Een en ander doet in de relatief welvarende provincies de roep om meer autonomie en zelfs onafhankelijkheid steeds luider klinken. Dat drijft de spanning nog hoger op. Legerleider Freddy Bersatti heeft laten weten dat het leger in staat van alarm is om te kunnen reageren op eventuele pogingen tot afscheiding.