Nieuwe stappen richting einde straffeloosheid

Steeds meer Argentijnen beginnen te geloven dat er weldra een einde komt aan
de straffeloosheid voor wie zich tijdens de dictatuur van 1976 tot 1983
schuldig maakte aan mensenrechtenschendingen. Vorige maand besliste het
parlement de amnestiewetten van 1986 en 1987 op te heffen die een einde
maakten aan rechtszaken tegen een tweeduizendtal militairen die geholpen
zouden hebben om 30.000 politieke tegenstanders uit de weg te ruimen.

Het is nu aan het Hooggerechtshof om te beslissen of de annuleringswet ook
retroactief kan worden toegepast. Dat kan gebeuren wanneer het hof zich
achter de beslissing van enkele lagere rechters schaart, die de
amnestiewetten als ongrondwettelijk beschouwen omdat ze tot stand kwamen
onder druk van de militairen. Voor die problematiek is de zaak van de
Zweedse Dagmar Hagelin erg betekenisvol.

De Zweeds tiener werd in januari 1977 neergeschoten en ontvoerd door een van
Argentinië’s meest beruchte folteraars, de Engel des doods Alfrede Astiz.
Sindsdien is niets meer van haar vernomen. Astiz stond in Argentinië enkel
terecht voor vrijheidsberoving, maar niet voor foltering. Hoewel de zaak
officieel verjaard is, blijft Ragnar Hagelin aandringen op een rechtszaak
over de ontvoering van zijn dochter. Hij zei maandag op de Argentijnse radio
dolblij te zijn met de beslissing van het Hof.

De advocaten van de militairen voerden aan dat Dagmars vader een document
had ondertekend waarin hij beloofde af te zien van een verdere rechtsgang in
ruil voor een schadevergoeding. Hagelin beweert dat hij slechts akkoord is
gegaan om voor de zaak geen nieuwe financiële schadevergoedingen meer te
eisen. Ik heb nooit iets ondertekend waardoor ik geen gerechtigheid kan
vragen voor de ontvoering van mijn dochter, zei de Zweed.

Eerder deze maand wees het Hooggerechtshof een beroep af van voormalig
dictator Videla. Die vroeg dat de illegale adoptie van kinderen van
vermoorde politieke tegenstanders als res judicata, een afgesloten
juridisch hoofdstuk, zou worden beschouwd. Videla en de zijnen werden kort
na de terugkeer van de democratie al eens veroordeeld voor
mensenrechtenschendingen, maar kregen amnestie onder president Carlos Menem
(1989-1999). De rechters verwezen naar de internationale verdragen die deel
uitmaken van de Argentijnse grondwet van 1994 en die amnestie of verjaring
van misdaden tegen de menselijkheid uitsluiten.