Olie duwt Venezolanen in consumptieroes

Fernando Rodríguez hoopt dat hij zijn goedkope auto snel heeft. Samen met zijn vrouw heeft hij een adoptiezoontje van twee, hij werkt deeltijds als chauffeur, heeft een bloemenkraam en volgt lessen aan de universiteit. Zonder auto is dat allemaal nauwelijks te combineren, en daarom heb ik met opgegeven voor Venemóvil. Dat programma van de Venezolaanse regering in samenwerking met de assemblagefabrieken in het land maakt kleine auto’s veel goedkoper. De kopers worden vrijgesteld van de 14 procent BTW die de staat normaal bij de aanschaffing van een wagen aanrekent.

Met effect: de verkoop van kleine auto’s is de voorbije maanden de hoogte ingeschoten in Venezuela. Volgens de Venezolaanse Kamer van Koophandel gingen er van januari tot augustus 136.196 nieuwe wagens van de hand in Venezuela, 82 procent meer dan in dezelfde periode vorig jaar. De Venezolaanse banken kennen elke maand 13 procent meer autoleningen toe. Het aantal hypotheekleningen voor de aankoop van huizen neemt bijna even snel toe, en almaar meer klanten vragen een kredietkaart aan.

De kooproes in Venezuela heeft alles te maken met de hoge olieprijzen. Per jaar strijkt de staat daardoor 25 tot 29 miljard euro extra op. Venezuela exporteert ongeveer 2,5 miljoen vaten olie per dag. Gemiddeld bracht die ruwe olie dit jaar
43 dollar per vat op, 11 dollar meer dan in 2004 en 17 dollar meer dan in 2003.

De Venezolaanse regering stopt een groot deel van het extra geld in sociale programma’s. Basisingrediënten als rijst, maïs, bonen en kippenvlees zijn veel goedkoper geworden dankzij het Mercal-programma, een twee jaar oud initiatief van de regering om via openbare winkels betaalbare levensmiddelen te verspreiden onder de arme bevolking. Nu zijn de 14.000 winkels van het Mercal-netwerk al goed voor bijna de helft van de handel in levensmiddelen. De prijzen liggen er 25 tot 40 procent lager dan in de reguliere winkels - niet onbelangrijk in een land waar gezinnen gemiddeld een derde van hun inkomen aan eten besteden. Daarnaast subsidieert de regering geneesmiddelen, haalde ze Cubaanse artsen naar de sloppenwijken van de grote steden en financiert ze allerlei coöperaties. Een half miljoen Venezolanen kregen beurzen om te leren lezen en schrijven of om verder te studeren. Het minimumloon wordt stelselmatig opgetrokken om het effect van de inflatie te neutraliseren, en de ambtenaren kregen eindelijk alle achterstallige lonen uitbetaald.

De Venezolaanse gezinnen potten het geld dat ze op elke dag overhouden niet op: ze kopen meer kleding, schoeisel, huishoudtoestellen en meubels. Ook restaurants doen gouden zaken. Als er al gespaard wordt, dan gebeurt dat om grote uitgaven als een huis of een nieuwe auto te financieren. Volgens de Nationale Bank is de Venezolaanse economie de eerste helft van dit jaar met 9,3 procent gegroeid, na een stijging met 17 procent vorig jaar. De private consumptie is dit jaar al met 18 procent toegenomen.

Critici van president Hugo Chávez waarschuwen dat het land diep kan vallen als de olieprijzen weer zakken. We vrezen dat de uitgaven voor sociale programma’s niet vol te houden zijn, zegt Albis Muñoz, het hoofd van de commissie Economie van de Venezolaanse vereniging van kleinhandelaars. Als Venezuela niet meer gaat sparen en investeren, zal het heel moeilijk zijn de groei van het bruto binnenlands product te doen aanhouden. In september leverde de Wereldbank al kritiek op de negatieve spaarquote van Venezuela: net als Gabon en Trinidad en Tobago, twee andere olielanden, consumeert Venezuela meer dan het investeert.

Dat meer consumptiegoederen het land niet duurzaam vooruithelpen, zal de rijkere Venezolanen een zorg wezen. Wat moet ik anders doen met al dat geld? vraagt Estela zich af, een advocate die staat te twijfelen tussen twee tv’s met vlakbeeldschermen die allebei enkele duizenden euro’s kosten. Pabloelectrónica, de winkel in het centrum van Caracas, is afgeladen vol met klanten. (PD/ADR)