Open brief van Pax Christi aan de Belgische politiek

Geachte partijvoorzitter,
Vorige week lazen we in paginagrote letters in de pers: “oorlogstaal”, “open oorlog”, “wantrouwen regeert”. De toestand in ons land is inderdaad niet hoopgevend. Als men niet oplet, kan dit gevaarlijk afglijden naar een volledige impasse. Dan zal men op een bepaald ogenblik met ontzetting vaststellen dat de vorming van een federale regering niet meer mogelijk is. En wat dan? Denkt men misschien dat een boedelscheiding in onderling overleg zal mogelijk zijn, als men de huidige uitdagingen via dialoog, overleg en compromis niet aankan?
Een compromis is een minnelijke schikking tussen partijen waarbij ieder van beide iets toegeeft. Er zijn echter twee soorten van compromis. Een compromis naar beneden waarbij men schoorvoetend toegevingen doet omdat het niet anders kan. Daar wordt niemand beter van. Het maakt niemand echt gelukkig. Er bestaat ook een compromis naar boven toe waarvan iedereen beter wordt. Een compromis naar boven toe moet het objectief zijn van de onderhandelaars die rond de tafel zitten. Zo’n compromis is meteen een verbintenis, een engagement dat men op zich neemt. Het Latijnse woord “compromittere” betekent: “een wederzijdse belofte maken”, of “samen beloven”.
Als een democratische politieke partij naar de gunst van de kiezers dingt, verwoordt ze haar standpunten en opties zo duidelijk en realistisch mogelijk zonder franjes, maar ook zonder demagogische retoriek. Eenmaal de verkiezingen achter de rug begint in ons democratisch bestel een andere benadering: deze van het zorgvuldig en geduldig overleg, en van de respectvolle en geweldloze dialoog op zoek naar een werkbare politieke meerderheid en naar een “compromis”.

Zonder vertrouwen, respect en goede wil aan beide kanten is dialoog onmogelijk en komt een goed compromis niet tot stand.

Het kernbegrip wordt nu: dialoog, tweespraak, samenspraak. Dialoog is een ware kunst, maar wie leert deze kunst nog op school en in de gezinnen? Wie kent deze kunst nog in de politieke wereld, in onze mediagenieke samenleving? Wie een moeilijke dialoog aangaat, moet zich eerst oefenen in de taal van de geweldloze communicatie. Daar horen geen uitspraken bij waarbij men “de ander het mes op de keel zet” of “de tegenpartij met de rug tegen de muur duwt”. Geweldloze dialoog en communicatie steunt op inleving, luisteren naar de gevoelens en de behoeften van de ander, uitspreken van de eigen gevoelens en behoeften. Intussen vermijdt men om de schuld van wat verkeerd is (gegaan) telkens weer in de schoenen van de ander te schuiven.
Zonder vertrouwen, respect en goede wil aan beide kanten is dialoog onmogelijk en komt een goed compromis niet tot stand. De politieke partijen die door de kiezers zijn aangeduid om een federale regering te vormen zijn het aan hun kiezers en aan de hele bevolking verplicht om een eerbaar compromis te sluiten waardoor alle gemeenschappen en gewesten van ons land beter worden. De beide Pax Christi secties van ons land doen beroep op het geweten en de dialoogvaardigheid van alle onderhandelaars om met volharding en geduld aan zo’n nieuw historisch compromis te werken.
Met vredevolle groet,
Hoogachtend,
Jo Hanssens, voorzitter Pax Christi Vlaanderen,
Philippe de Dorlodot, voorzitter Pax Christi Wallonie-Bruxelles