Philip Morris en British American Tobacco beschuldigd van omkoping politici

De tabaksfabrikanten hebben het oordeel van de wetgevers over een belastingverhoging beïnvloed door hen gratis reizen aan te bieden naar Brazilië, Costa Rica, Spanje en Frankrijk. Dat zegt afgevaardigde Miguel Toscano van de regerende conservatieve Nationale Actie Partij (PAN) in Mexico. De affaire betekent een nieuwe deuk in het toch al geschonden imago van buitenlandse tabaksfabrikanten in Mexico.

Toscano uitte de beschuldigingen nadat een meerderheid in het Mexicaanse parlement deze week tegen een belastingverhoging voor tabaksfabrikanten stemde. Het voorstel was om de huidige 110 procent belasting in het fiscale jaar 2006 te verhogen tot 130 procent.

Emilio Chuayffet, voorzitter van de Institutionele Revolutionaire Partij (PRI), ontkent de beschuldigingen en zegt dat Toscano eerst met bewijzen moet komen.

Tabaksfabrikanten gaan heel voorzichtig te werk en daarom is erg moeilijk om met overtuigende bewijzen te komen, zegt Toscano. Volgens hem regelen de fabrikanten dit soort zaken meestal via tussenpersonen.

Afgevaardigde Guillermo Velasco van de Groene Partij wil de beschuldigingen van Toscano niet herhalen, maar hij erkent wel dat de tabaksindustrie er vol tegenaan is gegaan om de belastingverhoging tegen te houden. Ze hebben bijzonder fanatiek gelobbyd in Mexico, met cijfers geknoeid en bedrieglijke argumenten gebruikt om te ontkomen aan de belastingverhoging, zegt hij.

De tabaksfabrikanten hebben geprobeerd om met vervalste cijfers aan te tonen dat een belastingverhoging tot faillissementen zou leiden, waardoor ook Mexicaanse tabaksboeren failliet zouden gaan, zegt Velasco. Ze beweerden ook dat het aantal rokers in Mexico is afgenomen onder het huidige belastingregime. In onze ogen klopt daar niets van.

Het is niet voor het eerst dat de tabaksindustrie in Mexico in opspraak raakt. In de jaren negentig bleek uit gelekte interne documenten dat de industrie een strategie had uitgedokerd ter ondermijning van Latijns-Amerikaanse antirookcampagnes. De Pan American Health Organisation (PAHO) toonde aan dat tabaksfabrikanten wetenschappers betaalden om de effecten van passief roken te bagatelliseren. Journalisten die het onderzoek van die wetenschappers in de media brachten, kregen hun reiskosten vergoed.

De industrie ontwikkelde daarnaast campagnes om roken onder jongeren die ontmoedigen, maar die programma’s bleken in werkelijkheid verkapte reclamecampagnes. De tabaksfabrikanten zouden volgens PAHO zelfs tot in detail op de hoogte zijn van de illegale handel in sigaretten. In plaats van daaraan iets te doen, hebben ze actief geprobeerd om hun aandeel in die markt te vergroten door hun distributieroutes er op af te stemmen en gericht reclame te maken.

Donaties en belastingheffing leveren de Mexicaanse overheid jaarlijks ongeveer 1,4 miljard dollar (bijna 1,2 miljard euro) op. Dat is iets meer dan de helft van het bedrag dat de overheid jaarlijks uitgeeft aan de bestrijding van ziekten die gerelateerd zijn aan roken. Uit officiële statistieken blijkt dat er dagelijks tussen 114 en 122 Mexicanen overlijden aan dergelijke ziekten.

Mexico telt 13 miljoen rokers en 35 miljoen meerokers op een bevolking van 104 miljoen. Nu de belastingverhoging niet doorgaat, blijft de omstreden overeenkomst die de Mexicaanse president Vicente Fox in 2004 tekende met de tabaksindustrie, in stand. Bij die overeenkomst werd afgesproken dat de bedrijven in ruil voor de lagere belasting, geld doneren in een overheidsfonds voor gezondheidszorg. Volgens het Nationale Instituut voor Volksgezondheid, een openbare maar onafhankelijke instantie, is die overeenkomst in strijd met de Raamwerk Conventie op Tabakscontrole van de Wereldgezondheidsorganisatie (WGO).

Deelnemende landen in de WGO-Conventie, waaronder Mexico, zijn verplicht om via belastingen en prijsbeleid tabaksgebruik te ontmoedigen. In het verdrag zijn ook richtlijnen opgenomen over tabaksreclame en sponsoring van culturele en sportevenementen door de tabaksindustrie. (JS/ADR)